[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Teren nizinny, miejscami bagnisty, w zachodniej części lasy równikowe.[65] Recife (dawniej Pernambuco) ważny port morski i miasto, a zarazem stolica stanu Pernambuco we wschodniej Brazylii.Miasto jest zbudowane częściowo na lądzie stałym, a częściowo na półwyspie i wyspie, leżącej w lagunie, utworzonej przez dwie rzeki.Recife jest najdalej na wschód wysuniętym punktem Ameryki Południowej.Ośrodek eksportu cukru, bawełny i skór.Miasto założyli Portugalczycy w 1535 r., początkowo na półwyspie, a potem Holendrzy rozszerzyli je na wyspę.Część na lądzie stałym jest najbardziej nowoczesną dzielnicą miasta.[66] Układ pogody oraz warunki klimatyczne w Ameryce tropikalnej są wynikiem ciśnienia atmosferycznego i związanych z nim wiatrów, które są tu inne niż w Afryce, Australii i Azji.Tylko na niektórych obszarach Ameryki tropikalnej występują dwie pory deszczowe, przedzielone okresem suszy.[67] Raje (Rajidae) - płaszczki, czyli ryby o ciele talerzowato spłaszczonym.W dzień odpoczywają w mule lub piasku, a dopiero z nastaniem zmroku rozpoczynają ruchliwy tryb życia.Pływają ponad dnem, dotykając jego powierzchni końcami płetw.Jedzą raki, kraby, drobne ryby.Jeśli niechcący nastąpi się na płaszczkę, zaniepokojona uderza kolczastym ogonem, raniąc nieostrożnego.Rana powoduje silne bóle oraz objawy podobne do skutków ukąszenia przez jadowite węże.U niektórych Rajidae część muskulatury ogona może przekształcić się w narządy elektryczne, dające słabe wyładowania.U drętw (Torpedinidae) możność porażenia wyładowaniami elektrycznymi jest znacznie silniejsza.[68] Z licznych dopływów Amazonki osiemnaście ma ponad 1500 km długości.Największe lewobrzeżne: Napo, Putumayo, Japura, Negro; prawobrzeżne: Ukajali, Jurua, Purus, Madeira, Xingu i Tocantins.Długość dróg wodnych całego dorzecza, dostępnych dla statków, wynosi 50 tyś.km, z czego 40 tyś.km znajduje się na terytorium Brazylii.[69] Manaty (Manatidae) - duże ssaki morskie o wrzecionowatym ciele, porośniętym z rzadka krótkimi włosami.Żywią się roślinnością wodną i prowadzą głównie nocny tryb życia.Zamieszkują pobrzeża tropikalnej części Oceanu Atlantyckiego; często wpływają rzekami w głąb lądu.Poławiane są dla mięsa, skóry i tłuszczu.Ostatnie manaty znajdują się pod ochroną.[70] Wiktoria królewska (Victoria regia) - występuje w dorzeczu Amazonki, a Victoria cruciana w rzekach Parana i Paragwaj oraz w północnej Argentynie.Są to zakorzeniające się na dnie rośliny zielne wieloletnie, rosnące w dużych rzekach Ameryki Południowej; mają dochodzące do dwóch metrów średnicy koliste liście o brzegach podniesionych i piękne kwiaty o średnicy 20 do 40 cm, trwałe przez 24 godziny, które po przekwitnieniu pogrążają się w wodzie, gdzie następuje dojrzewanie owoców o jadalnych nasionach.Ta oryginalna roślina bywa uprawiana w dużych basenach szklarniowych w ogrodach botanicznych.[71] Kreole - potomkowie europejskich kolonizatorów urodzeni w koloniach hiszpańskich, portugalskich i francuskich.[72] Tytuł szlachecki w Anglii, ustanowiony w 1611 r.przez króla Jakuba I.[73] Było to w roku 1751.De la Condamine, francuski matematyk i podróżnik, jako adiunkt paryskiej Akademii Nauk, wraz z Bouguerem i Godinem dokonał w Ekwadorze w latach 1736-42 pomiarów łuku południka ziemskiego na równiku.Pomiary te, wraz z wcześniejszymi dokonanymi w Chile i Peru, umożliwiły obliczenie wymiarów Ziemi.W drodze powrotnej Condamine popłynął Amazonką i między innymi badaniami, nakreślił pierwszą dokładniejszą mapę tej rzeki, opartą na obliczeniach astronomicznych.[74] Brazylia otworzyła żeglugę po Amazonce dla wszystkich państw w 1866 r.[75] Madeira - największy prawobrzeżny dopływ Amazonki, utworzony z rzek - Mamore i Beni, wypływających z Andów na terenie Boliwii.Madeira płynie przez Boliwię i Brazylię; długość jej wynosi 3240 km, a dorzecze 1100 tyś.km2.W celu utrzymania ciągłości transportu w miejscach obfitujących w wodospady, rozpoczęto budowę linii kolejowej Madeira - Mamore o długości około 367 km, którą ukończono w 1913 roku.Jest ona ważną arterią transportową dla wywozu z olbrzymich lasów drewna i kauczuku.[76] Produkcja kauczuku na Cejlonie i Malajach przekroczyła w 1914 r.dostawę kauczuku z drzew dzikich, a obecnie plantacje dostarczają około 98% całej ilości produkowanego kauczuku naturalnego.[77] Colt - sześciostrzałowy rewolwer bębenkowy, opatentowany w 1835 r.przez amerykańskiego inżyniera i konstruktora - Samuela Colta.[78] Tomek nie mógł jeszcze wtedy wiedzieć, że Percy Harrison Fawcett, angielski wojskowy i zasłużony podróżnik-badacz, zrealizuje swój zamiar w 1925 r.Właśnie wtedy Fawcett w towarzystwie swego syna, Jacka i jego przyjaciela Raleigha Rimella wyruszył na wyprawę do Mato Grosso, aby ostatecznie wyjaśnić tajemnicę pradawnych, zaginionych miast.Z wyprawy tej Fawcett ani jego towarzysze nie powrócili.Zaginięcie nabrało rozgłosu.Rozpoczęto poszukiwania.Wyprawa komandora Dyotta w 1928 r.niczego nie zdołała ustalić.W 1930 r.dziennikarz Albert de Winton rozpoczął poszukiwania, lecz również zaginął bez wieści.Wyprawa Virginio Pessione nadesłała informacje znad rzeki Kuluene, że Fawcett podobno jest więziony w głębi Mato Grosso przez Indian Aruvudu.Potem Patrick Ulyatt dostarczył podobnych wiadomości i ze swym bratem Gordonem wyruszył na poszukiwania.Nie zdołali jednak przedrzeć się przez tereny Indian Boca Pręta, którzy ich nie przepuścili w okolice, gdzie spodziewali się odnaleźć Fawcetta.Inne wyprawy także niczego nie osiągnęły.Na przestrzeni lat różni ludzie oświadczali, że widzieli Fawcetta lub słyszeli o nim.Nawet pokazywano indiańskiego chłopca, który jakoby miał być synem Jacka Fawcetta.Były to jednak tylko mało wiarygodne pogłoski.Do dnia dzisiejszego zaginięcie Fawcetta pozostało otoczone tajemnicą.Może udało mu się dotrzeć do legendarnego miasta, którego mieszkańcy odgrodzili się murem dzikich plemion? Może żył wśród nich? Byłoby to bardzo fantastyczne rozwiązanie zagadki.[79] Tomek miał na myśli króla Portugalii Dom Pedro II (Dom jest portugalskim odpowiednikiem hiszpańskiego Don, czyli tytułu dawniej przysługującego członkom rodziny królewskiej).[80] Orellana razem z braćmi Pizarro podbijał Peru.Dzięki jego wyprawie poznana została Amazonka od obszarów źródłowych do ujścia.Również jako pierwszy przebył w poprzek kontynent Ameryki Południowej.W 1546 r.Orellana zaginął podczas nowej wyprawy w górę Amazonki, na którą wyruszył w poszukiwaniu El Dorado.[81] Kolibry należą do podrzędu jerzykowatych, dzielącego się na dwie rodziny: jerzyki (Mecropodidae) i kolibry (Trochilidae).Kolibry, piękne i sławne ptaki, zamieszkują wyłącznie kontynenty obydwóch Ameryk od Labradoru i Alaski aż do Cieśniny Magellana, gdzie żyją głównie wśród zarośli nizin i gór.Niemal każda okolica posiada swoją formę kolibra.Poszczególne gatunki, których znamy 319 i 357 podgatunków różnią się budową i długością dzioba oraz ogona.Długość ciała kolibrów waha się od 6,3 do 21,6 cm; waga od 1,7 g.Kolibry wydobywając nektar z kielichów pośredniczą w zapylaniu kwiatów, podobnie jak owady
[ Pobierz całość w formacie PDF ]