[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ten wkład jest zawsze częściowy, gdyż trzontreściowy programu stanowi dorobek naukowy i cywilizacyjny ludzkości, niemoż-liwy do zastąpienia jakimkolwiek wysiłkiem jednorazowym, indywidualnym lubzbiorowym.Wkład treści, rozumiany jako projekt odpowiednich czynności ucz-niów, jest jednak niezbędny i zmiany porządku ich wprowadzania ( nowe pasjanseukładane starymi kartami ) nie wystarczą, by program nazwać autorskim.Zasady doboru treści kształcenia były różnie kodyfikowane w literaturze dy-daktycznej (Niemierko, 1990a, s.259 261).Kryteria, którymi posługują się na-uczyciele, selekcjonując dawne i dobierając nowe elementy treści, można upo-rządkować w trzy kręgi (tamże, s.263):I.Perspektywa kontekstowa wartościowanie czynności ucznia ze względu na:a.pewność naukową i społeczną, pozwalającą wierzyć, że czynności prze-trwają cały okres, w którym uczeń może ich potrzebować (tu mamy zród-ło konserwatyzmu programów budowanych przez ostrożnych autorów),b.użyteczność, polegającą na zastosowaniach poza procesem kształcenia:w życiu osobistym i w pracy, obecnie i w przyszłości (to kryterium było,zdaniem Benjamina, zaniedbane już w epoce paleolitu.).II.Perspektywa programowa bliższa dobór czynności ucznia wykazujących:a.łatwość dla typowego ucznia, oznaczającą ekonomiczność sił i środ-ków zużytych na ich opanowanie, a także korzyści motywacyjne, jakiedaje świadomość postępu w uczeniu się,b.niezbędność na danym etapie kształcenia i w danym przedmiocieszkolnym ze względu na powiązania z innymi czynnościami, które sąod nich zależne (wymagają tych właśnie wiadomości i umiejętnościjako podstawy).III.Perspektywa programowa dalsza dobór czynności wykazujących:a.transfer, to jest przenoszenie się wprawy na kolejne czynności ze wzglę-du na podobieństwo warunków wykonania i struktury wewnętrznejdo warunków i struktury opanowanej czynności,b.doniosłość teoretyczną dla innych przedmiotów szkolnych i dla wyż-szych etapów kształcenia, co oznacza użyteczność odroczoną (dośćtrudną do zaakceptowania przez dzieci i młodzież).Kryteria wymienione jako pierwsze w każdym kręgu (i oznaczone literą a)obejmują właściwości swoiste elementów treści kształcenia, wykazywane przeznie stale, w wielu układach elementów treści kształcenia.Nauczyciel wybieraczynność, która (I) wydaje mu się ważna, ugruntowana w nauce i kulturze, (II)zadowalająco przystępna dla jego uczniów przy metodach i środkach, jakimiwww.waip.com.pl B.Niemierko, Kształcenie szkolne, Warszawa 2007,ISBN 978-83-60807-11-8, � by WAiP 2007Rozdział 5.Autorskie programy kształcenia148dysponuje, (III) stanowią pomost do szerszej wiedzy i wyższych umiejętności,jakie uczeń może zdobyć.Taką czynnością może być na przykład analiza mo-tywacji bohatera opowiadania do określonego działania , planowanie ekspery-mentów dotyczących warunków rozwoju organizmów żywych , rozgrzewaniemięśni przed podjęciem wysiłku fizycznego .Kryteria wymienione jako drugie w każdym kręgu (oznaczone literą b) obej-mują właściwości strukturalne tych elementów, wykazywane w powiązaniuz innymi elementami w określonych układach.Do tworzonego przez siebie pro-gramu nauczyciel włącza czynności, które są uczniom potrzebne (I) poza szkołą,(II) do uczenia się danego przedmiotu w danej klasie, (III) do uczenia się innychprzedmiotów i w szkołach wyższego szczebla.Przykładami takich czynności mogąbyć: przestrzeganie zasad bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych , posługiwanie się pojęciem funkcji , analiza i krytyka zródeł historycznych .Rozsądną strategią konstruktorską jest posługiwanie się tymi sześcioma kry-teriami naraz, wyważając ich znaczenie według dziedziny treści kształcenia, wie-ku i poziomu osiągnięć uczniów oraz ich obecnych i przyszłych potrzeb.Wszak-że bywa tak, że jedno z kryteriów dominuje nad pozostałymi i wówczas programreprezentuje określony kierunek dydaktyczny:1.Esencjalizm (Ia), akcentujący poznawanie podstaw dyscyplin naukowych.2.Utylitaryzm (Ib), dający pierwszeństwo pożytkowi praktycznemu.3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
