[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dziewiętnaście oznaczano umieszczając nad trzema poziomymi kreskami cztery kropki, alejakiego symbolu używali Majowie na oznaczenie dwudziestn? W niższej kolumnie markowali zero, które zajmowało miejsce "zero jedynki", w wyższej jedynka oznaczała dwudziestkę.Czterdzieści oznaczano umieszczając zero w najniższej kolumnie,w kolejnej zaś dwie kropki oznaczały "dwa razy dwadzieścia".Zobacz-my, jak wyglądało to na poniższych przykładach:55 -¦¦¦¦¬- - (= 2 dwudziestki)-.-- - +¦¦¦¦+ -------====- ( = 15 jedynek)- -L¦¦¦¦-105 -¦¦¦¦¬- - (= 5 dwudziestek)------- -¦¦¦¦+- ------- ( = 5 jedynek)- -L¦¦¦¦-816 -¦¦¦¦¬- - (= 2 czterechsetki)-.-- -¦¦¦¦+- _ --_+_ - ( = 0 dwudziestek) - -¦¦¦¦+-.--------====- ( = 16 jedynek)L¦¦¦¦-18980 -¦¦¦¦¬- - (= 2 razy osiem tysięcy) -.-- -¦¦¦¦+- - (= 7 czterechsetek) -.-------¦¦¦¦+- --.- ( = 9 dwudziestek)------¦¦¦¦+- -- _ --_+_ - ( = 0 jedynek)L¦¦¦¦-Ten sposób zapisu jest prostszy niż cokolwiek, co wymyślił Stary Świat.Bo ani starożytni Rzymianie, ani Grecy nie znali zera.Rzymianie oznaczali liczby za pomocą liter, zamiast 1848 pisali MDCCCXLVIII.Tych szeregów nie można było dodawać do siebie umieszczając jeden nad drugim, nie można ich też było ani mnożyć, ani dzielić.Do przeprowadzania takich operacji rachunkowych brakowało genialnegow swojej prostocie zera, niezastąpionego zarówno w systemie dziesięt-nym, jak i dwudziestkowym.Europejczycy przejęli zero około 700 roku po Chr.od Arabów, którzy z kolei zawdzięczają je Hindusom - ci zaś twierdzą, że sztuki liczenia nauczyli się od "bogów".Koła czasuO ile stosunkowo łatwo pojąć systezn liczbowy Majów, o tyle zrozumienie ich kalendarza jest dość skomplikowane.Dawni Indianie poświęcili mu całą swoją pasję, byli bowiem "opętani ideą mierzenia czasu" [1].Kalendarz regulował życie Majów po najdrobniejsze szczegóły.Ustalał daty świąt religijnych, określał współrzędne monstrualnych budowli oraz wyznaczał aspekty przyszłości Majów.Kalendarz na-dawał porządek przebiegowi stale powracających zdarzeń i zapewniał łączność z Kosmosem.Najmniejszą stosowaną jednostką kalendarzową był miesiąc, liczą-cy 13 dni.Spróbujmy zbliżyć się do tajemnicy za pomocą metod wizualnych.Wyobraźmy sobie miesiąc Majów jako małe koło o I 3 segmentach, na których wyryto cyfry od 1 do 13:Rok liczył 20 miesięcy po 13 dni.Każdy miesiąc nazwany był imieniem innego boga.1 - Imix 11 - Chuen2 - Ik 12 - Eb3 - Akbal 13 - Ben4 - Kan 14 - Ix5 - Chicchan 15 - Men6 - Cimi 16 - Cib7 - Manik 17 - Caban8 - Lamat 18 - Eznab9 - Muluc 19 - Cauac10 - Oc 20 - AhauDwadzieścia miesięcy symbolizuje duże koło o 20 segmentach, opatrzonych nazwami z powyższej listy.Jeżeli teraz zewnętrzna strona małego koła zazębi się z wewnętrznąstroną koła dużego, to 13 razy 20 da rok liczący 260 dni."Dowcip" polega na tym, że w ciągu roku ani razu nie powtarza się ta sama kombinacja dzień-miesiąc.Dlaczego?Małe koło zaczyna się obracać z pozycji " 1 ", wielkie z pozycji "Imix"- dla Majów znaczyło to, że mają dzień 1 Imix.Nazajutrz był 2 Ik,pojutrze 3 Akbal - i tak dalej.Kiedy małe koło zetknie się sektorem " 13" z sektorem wielkiego kołanazywanym "Ben", to dopiero po dwunastu kolejnych obrotach sektormałego koła oznaczony "1" spotka się powtórnie z "Imix".Potem wielkie koło wykona znowu dziewiętnaście kolejnych obrotów - po 13/Ben następują: 1/Ix, 2/Men, 3/Cib.W sumie 13 obrotów daje cykl 260 dni zwany przez Majów tzolkin.Tzolkin był rokiem świętym, boskim, uwzględniającym daty wszystkichrytuałów religijnych.Do dziś nie wyjaśniono, dlaczego Majowie przyjęli cykl roczny liczący 260 dni.Tzolkin zawierał wyłącznie dane dotyczące religii, nieuwzględniał pór roku - nie mógł mieć zatem zastosowania przy uprawie roli - Majowie używali więc drugiego kalendarza zwanego huub.Huab miał 18 miesięcy po 20 dni każdy.do których dodawano pięć dni uzupełniających: 360 + 5 = 365 dni.Podobnie jak w roku świętym także i w świeckim miesiące nazwano imionamibogów, które brzmią dziś dość zabawnie: Imix, Ik, Kan, Oc, Eb, Ben.Nasze dwa koła zębate należy więc uzupełnić trzecim- kołem roku świeckiego o 365 sektorach.Niczymw mechanicznej przekładni zazębiają się one teraz z kołemtzolkin.Jeśli wielkie koło czasu zacznie się obracać, to okaże się, że wróci ono do pozycji wyjściowej dopiero po 18980 dniach.Dlaczego?Na naszej przekładni datę odczytujemy w następujący sposób: 4 Ahau(nazwa miesiąca w roku tzolkin) 8 Cumhu (nazwa miesiąea w roku haab).Kolejnym dniem bgdzie więc 5 tmix 9 Cumhu, następnym 6 Ik 10Cumhu - i tak dalej.Potrzeba 18980 kolejnych pozycji, żeby trzy koła zamknęły swój cykl.Jeśli 18980 dni podzielimy przez 365, otrzymamy 52 lata - cykl kalendarża Majów! Tzolkin miał 260 dni.Jeżełi 18980 podzielimy przez 260, otrzymamY liczbg 73.CYkl kalendarza Majówskładał się więc z 52 lat ziemskich po 365 dni albo z 73 iat boskich po 260 dni.Maistyka stworzyła na określenie tego okresu specjalne pojęcie "calendar-round", "obrót kalendarzowy" - była to cezura nadającaokreślony rytm życia Majów.Dzień, W którym przybyli bogowie?W rzeczywistości jednak kalendarz Majów jest znacznie bardziej skomplikowany niż świadczyłaby ta uproszczona próba jego wyjaśnienia.Majom znany był okres obiegu Ziemi dokoła Słońca, który wyliczyli z niewyobrażalną dokładnością na 365,242129 dni.Majowiewiedzieli, że rok trwa nieco dłużej niż 365 dni i że ich kalendarz nie jest dość dokładny - co kilka lat trzeba go "przestawiać".W kalendarzu gregoriańskim różnice korygujemy w następującysposób: co cztery lata po 365 dni mamy rok przestępny, w którympojawia się 29 lutego -jeśli ktoś przyszedł na świat w ów feralny dzień, obchodzi urodziny tylko to cztery lata.Korekta kalendarza Majów nie była taka prosta! Zgodnie z zawiłymi obliczeniami dodawano ca 52 lata 13 dni, aby potem co każde 3172 lataodjąć 25 dni.To zrozumiałe, kalendarz Majów był najdokładniejszym kalendarzem świata - rok różnił się tam minimalnie od okresu obiegu Ziemi dokoła Słońca wyliczonego metodami astronomicznymi.Porównajmy:kalendarz juliański (do 1582 r.po Chr.) - 365,250000 dni kalendarz gregoriański {od 1582 r.po Chr.) - 365,242500 dni kalendarz Majów - 365,242129 dni ścisłe wyliczenie astronomiczne: - 365,242198 dni.Ale każdy kalendarz tylko wówczas ma sens, kiedy ma datę początkową.Datą zerową naszego kalendarza, kalendarza Zachodu, jest rok narodzin Chrystusa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]