[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prusy od dłuższego już czasu “nie miały głowy” do wojny z Francją, zajęte rozbiorami Polski, gdzie dużo więcej miały do zyskania.Po miesiącu zawarty został w Hadze pokój z Holandią, przyznający Francji część Flandrii.Natomiast w pokoju z Hiszpanią Francja uzyskała połowę wyspy San Domingo (Haiti).Z wielkiej koalicji antyfrancuskiej ostała się więc wtedy już tylko W.Brytania i Austria.W celu zmuszenia Austrii do pokoju, Dyrektoriat zaplanował atak na jej stolicę, Wiedeń.Ofensywa ta zakończyła się niepowodzeniem, lecz w zamian Francuzi odnieśli wielkie zwycięstwa nad wojskami austriackimi w północnych Włoszech.Zwycięstwa te były zasługą młodego, ambitnego dowódcy armii francuskiej w Italii, generała Napoleona Bonapartego.Jako kapitan artylerii wsławił się on w 1793 r.zdobyciem twierdzy w Tuluzie, co przyniosło mu awans na generała.Dbał o podległe mu wojska, stosował własne nieszablonowe metody i strategię walki, decydował też samodzielnie o politycznym kształcie zajmowanych terytoriów.W Mediolanie utworzył Republikę Lombardzką, w Genui - Liguryjską, w Mantui - Cispadańską, uzależniając je wszystkie od Francji.Obalił natomiast Republikę Wenecką, by w pokoju francusko-austriackim z 17 października 1797 r.w Campo Formio przehandlować ją Austrii za habsburskie Niderlandy (Belgię) i uznanie francuskiej granicy na Renie.Potem Francuzi wygnali jeszcze z Rzymu swego zajadłego wroga, papieża Piusa VI, tworząc w miejsce papieskiego państwa Republikę Rzymu, a następnie w miejsce kantonów szwajcarskich utworzyli Republikę Helwecką.Natomiast by zmusić Wielką Brytanię do zakończenia wojny, Napoleon Bonaparte zaproponował podbicie Egiptu, gdzie prowadziła ona wiele interesów i miała duże wpływy, rywalizując skutecznie w tej mierze z Francją.Wyprawa egipska doszła do skutku w maju 1798 r.Wzięło w niej udział 38 tysięcy marynarzy i żołnierzy oraz 175 uczonych i artystów, którzy mieli badać kulturę i historię Egiptu.Po sukcesach, sprowadzających się do zajęcia Malty i Dolnego Egiptu, z Aleksandrią i Kairem, wojska ekspedycyjne spotykały same niepowodzenia: upiorny klimat, choroby tropikalne, zniszczenie floty francuskiej przez eskadrę angielskich okrętów adm.Nelsona pod Nabukirem u wybrzeży Egiptu, powstanie ludności w Kairze, ingerencja wojsk tureckich, zajęcie Malty przez Anglików.Ostatecznie Francuzi zmuszeni zostali przez siły turecko-angielskie do kapitulacji w 1801 r.Ekspedycja egipska Napoleona udała się więc tylko w swej części naukowo-badawczej.Między innymi znalezienie wówczas w czasie wykopalisk tzw.“kamienia z Rosetty”, to jest płyty z wyrytymi napisami greckimi i hieroglificznymi, pozwoliło na odczytanie w 1822 r.hieroglifów egipskich.Podboje francuskie nie podobały się również Rosji, gdzie, po śmierci Katarzyny II, rządził car Paweł I, zawzięty wróg rewolucji francuskiej.To też w grudniu 1798 r.powstała nowa, druga koalicja antyfrancuska z udziałem: Anglii, Rosji, Turcji, Austrii, Szwecji, Portugalii, Neapolu i państw niemieckich, lecz bez Prus.Nowa wojna rozpoczęła się od desantu rosyjskich wojsk w południowych Włoszech i ataku wojsk Suworowa na północną Italię.Mieli je wspomagać Austriacy, ale unikali starcia z Francuzami, pozostawiając przyjemność walki Rosjanom.Ci odnieśli kilka zwycięstw i zajęli Mediolan i prawie całą Italię, lecz utknęli w trudnym, górzystym terenie Szwajcarii.Ostatecznie Suworow z trudem wyprowadził swą armię przez Alpy nad Ren.Podobnie działo się w 1799 r.podczas desantu angielsko-rosyjskiego w Holandii, gdzie Anglicy chcieli walczyć jedynie rękami Rosjan.W tej sytuacji car Paweł I, wściekły na wiarołomnych sojuszników, wycofał swe wojska do Rosji.W tym czasie Bonaparte, zostawiwszy swoją armię ekspedycyjną w Egipcie, powrócił do Paryża, oddając się do dyspozycji Dyrektoriatu.W dniu 8 listopada 1799 r.został dowódcą wojskowym Paryża.Zaś następnego dnia dokonał, przy pomocy swych grenadierów, zamachu stanu.Dyrektoriat został rozwiązany, a władzę we Francji przejęło trzech konsulów, jednym z nich był Napoleon Bonaparte.O dwóch za dużo, więc już w grudniu spowodował on uchwalenie zmian w konstytucji, w wyniku których demokratyczna władza republikańska zastąpiona została na okres dziesięciu lat przez wojskową dyktaturę Napoleona jako pierwszego konsula.Później, po kilku latach, kolejna nowelizacja prawna przyznała mu tę funkcję, w drodze plebiscytu, dożywotnio.Imperium Osmańskie (1699-1798)Po klęskach Turcji pod Wiedniem i na Węgrzech oraz po utracie części północnych europejskich posiadłości, w 1714 r.Turcja zagrożona została także na południu Półwyspu Bałkańskiego przez Republikę Wenecką, gdzie Wenecjanie z Półwyspu Peloponeskiego (Morea) zaatakowali Korynt.Walki toczyły się tam ze zmiennym szczęściem.Po początkowych sukcesach Wenecjan, przewagę uzyskały jednak wojska tureckie i w 1718 r.odebrały Wenecji cały Półwysep Peloponeski.Poważne ciosy militarne dotknęły Turcję w czasie wojny z Rosją (1768-74), jaką zresztą sama wypowiedziała, wiążąc swe nadzieje na jakieś zyski w związku z wojną domową, trwającą w Rzeczypospolitej, a spowodowanej przez Konfederację Barską.Przegrała ją jednakże, tracąc znaczne terytoria na północ od Krymu, a po kilku latach także cały Półwysep Krymski.Morze Czarne ostatecznie przestało być wewnętrznym morzem imperium tureckiego i zapanowała na nim flota rosyjska.By przywrócić poprzednią sytuację, Turcja w 1787 r.rozpoczęła kolejną, czwartą swą wojnę z Rosją, tym razem walczącą w przymierzu z Cesarstwem Austriackim.Przy czym Austria nie zaangażowała w walkach większych sił i w 1790 r.wycofała się z wojny.Natomiast zwycięstwa wojsk rosyjskich w Mołdawii i na Wołoszczyźnie dowodnie świadczyły, że Turcji nie stać już było na jakąkolwiek powtórkę swej ekspansji i poprosiła ona w 1792 r.o zawarcie pokoju.Zwłaszcza, iż na Półwyspie Bałkańskim rozpoczęły się powstania wyzwoleńcze zamieszkujących je narodów, wspierane zresztą wydatnie i podsycane przez Rosję.Znamienne, że od tego czasu Cesarstwo Austriackie nie prowadziło już żadnych wojen przeciwko Turcji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]