[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jednocześniemodernizacja sił zbrojnych wymaga powa\nych nakładów pienię\nych.Na drugiej szali tejwagi znajduje się pilna potrzeba zwiększenia nakładów na prace R-D i na nowoczesnątechnikę przemysłową tamte wydatki mo\na zwiększyć tylko kosztem tych właśnie.Jeślizaś nie znajdą się na to pieniądze, z czasem zagrozi to równie\ wydatkom na obronę, nabezpieczeństwo socjalne i na całą resztę.Oczywiście, jest to dylemat nie tylko Francji,chocia\ to przede wszystkim Francuzi dowodzili potrzeby zajęcia przez Europę odrębnegostanowiska w międzynarodowych kwestiach gospodarczych i obronnych; i to oninajwyrazniej artykułują niepokoje całej Europy.Równie\ z tego powodu właśnie Pary\ zreguły odgrywał czołową rolę w inicjowaniu nowej polityki: zacieśniania francusko-niemiec-kiej więzi wojskowej, produkcji europejskiego airbusa i europejskich sztucznych satelitów.Do wielu z tych programów sąsiedzi Francji odnosili się sceptycznie, uwa\ając je za przejawgalijskiego zamiłowania do biurokratycznych planów i presti\owych przedsięwzięć lubpodejrzewając, \e lwia część tych finansowanych przez EWG inwestycji przypadnie firmomfrancuskim.Niektóre inne albo ju\ zademonstrowały swą wartość, albo jak się wydaje wyglądają bardzo obiecująco.Oczywiście, problemy" Europy nie ograniczają się do tu wymienionych.Obejmują te\:starzenie się ludności i przemysłu, waśnie etniczne w ośrodkach wielkomiejskich, rozziewmiędzy dobrze prosperującą północą a biedniejszym południem, napięcia politycznojęzykowe w Belgii, Ulsterze i Hiszpanii północnej.Co pesymistyczniejsi obserwatorzy czynią te\ odczasu do czasu aluzje na temat mo\liwości finlandyzacji" niektórych państw europejskich(Danii, Niemiec Zachodnich), które w efekcie stałyby się zale\ne od Moskwy.Poniewa\mogłoby się to stać wyłącznie w wyniku zwrotu na lewo krajów, o których mowa, trudnoocenić prawdopodobieństwo takich zmian.W obecnych warunkach, traktując Europę reprezentowaną głównie przez EWG jako jednostkę polityczno-mocarstwową systemuglobalnego, najwa\niejszymi problemami, z jakimi ma ona do czynienia, są najwyrazniej tewłaśnie, które omówiłem wy\ej: jak opracować wspólną politykę obronną na przyszłestulecie, która zachowałaby moc nawet w wypadku istotnych zmian w międzynarodowejrównowadze sił, i jak zachować zdolność do konkurencji w sytuacji ogromnego wyzwania wpostaci nowych technik i nowych konkurentów handlowych.W wypadku pozostałychczterech regionów, omówionych w tym rozdziale, mo\na sugerować, jakie zmianynajprawdopodobniej nastąpią w ich obecnej pozycji: światowa pozycja Japonii i Chinnajprawdopodobniej się umocni, zaś pozycja ZSRR i nawet Stanów Zjednoczonych ulegnieosłabieniu.Natomiast Europa pozostaje enigma.Jeśli Wspólnota Europejska zdoła działaćrzeczywiście wspólnie, to jej pozycja w świecie zarówno militarna, jak i gospodarcza mogłaby się poprawić.Jeśli nie a zwa\ywszy na naturę ludzką jest to bardziejprawdopodobne mo\na sądzić, \e względny schyłek będzie trwał nadal.Związek Radziecki i jego sprzeczności"W terminologii marksistowskiej słowo sprzeczność" ma bardzo konkretne znaczenie odnosi się do napięć, które (jak się twierdzi) są nieodłączną cechą kapitalistycznego systemuprodukcji i nieuchronnie prowadzą do jego zgonu "7.U\ycie zatem tego właśnie terminu dlaokreślenia sytuacji, w jakiej znalazł się Związek Radziecki pierwsze komunistycznepaństwo na świecie mo\e sprawiać wra\enie zamierzonej ironii.A jednak jak toprzedstawię poni\ej odnosi się wra\enie, \e w wielu kluczowych dziedzinach rozwiera sięcoraz szerszy odstęp między celami radzieckiego państwa i metodami stosowanymi dla ichosiągnięcia.ZSRR głosi potrzebę zwiększenia produkcji rolnej i przemysłowej, ale przekreślamo\liwość takiego zwiększenia stosując kolektywizację i dość brutalne planowanie.Akcentuje najwy\szą wagę światowego pokoju, ale jego własne ogromne zbrojenia orazzwiązki z państwami rewolucyjnymi" (wespół z jego własnym dziedzictwem rewolucyjnym)przyczyniają się do wzrostu międzynarodowego napięcia.Twierdzi, \e konieczne mujest absolutne bezpieczeństwo jego rozległych granic, ale jego jak dotąd -. nieugiętapolityka wobec troski sąsiadów o ich własne bezpieczeństwo pogarsza stosunki Moskwy zEuropą Zachodnią i Wschodnią, z krajami Bliskiego Wschodu, z Chinami i Japonią.To zkolei powoduje, \e Rosjanie czują się otoczeni" i mniej bezpieczni.Wyznaje filozofię, \e wświecie przebiega dialektyczny proces zmian napędzany przez rozwój techniki i nowe środkiprodukcji, nieuchronnie powodujący wszelkiego rodzaju przeobra\enia polityczne ispołeczne, ale jego własne autokratyczne i biurokratyczne obyczaje, przywileje elitypartyjnej, restrykcje utrudniające swobodny obieg wiedzy i brak systemu pobudzającegoinicjatywę ludzi sprawiają, \e jest on fatalnie nie przygotowany do radzenia sobie zwybuchową, a jednocześnie subtelną przyszłością, mającą za podstawę zaawansowanątechnikę, wyłaniającą się ju\ w Japonii i w Kalifornii.Przyr wódcy partii często powtarzają,\e ZSRR nigdy ju\ nie pogodzi się z pozycją ni\szości militarnej, i jeszcze częściej nawołująnaród do zwiększania produkcji, ale wyraznie mają trudności z pogodzeniem tych dwóchcelów, w szczególności zaś z zapanowaniem nad rosyjską tradycją przeznaczania zbytwysokiej proporcji narodowych zasobów na siły zbrojne z fatalnymi konsekwencjami dlazdolności konkurowania z innymi społeczeństwami w handlu.Być mo\e wszystkie teproblemy mo\na by nazwać jakoś inaczej, ale nie wydaje się, by termin sprzeczności" był tuniewłaściwy. Z uwagi na akcent, jaki filozofia marksistowska kładzie na materialną bazę egzystencji, mo\esprawiać wra\enie szczególnej ironii fakt, \e główne trudności, z jakimi ma do czynieniaZSRR, znajdują się w jego substrukturze gospodarczej; a przecie\ dowody przedstawianeprzez ekspertów zachodnich nie mówiąc ju\ o coraz wyrazniejszym uznawaniu tego faktuprzez samo kierownictwo radzieckie nie pozostawiają \adnej wątpliwości, \e tak właśniejest [.]Najwa\niejszym słabym punktem gospodarki radzieckiej przez cały okres istnienia ZSRRbyło i jest rolnictwo.Jest to tym bardziej zdumiewające, jeśli się pamięta, \e sto lat temuRosja była jednym z dwu największych na świecie eksporterów zbó\.Tymczasem odwczesnych lat siedemdziesiątych musi ona importować co roku dziesiątki milionów tonpszenicy i kukurydzy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]