[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W: Z.Kwieciński, L.Witkowski (red.),Spory o edukację.Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach (s.96-102).Warszawa: Edytor.Schaffer, H.R.(1981).Początki uspołecznienia dziecka.Warszawa: PWN.`Schaffer, H.R.(1994a).Społeczny kontekst rozwoju psychobiologicznego.W: A.Brzezińska, G.Lutomski (red.).Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (s.72 - 95).Poznań: Zysk i S-ka.Schaffer, H.R.(1994b).Wczesny rozwój społeczny.W: A.Brzezińska, G.Lutomski (red.), Dziecko wświecie ludzi i przedmiotów (s.96 - 124).Poznań: Zysk i S-ka.Schaffer, H.R.(1994c).Wzajemność kontroli we wczesnym dzieciństwie W: A.Brzezińska, G.Lutomski (red.) Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (s.125-149).Poznań: Zysk i S-kaWydawnictwo.Schaffer, H.R.(1994d).Epizody wspólnego zaangażowania jako kontekst rozwoju poznawczego W:A.Brzezińska, G.Lutomski (red.), Dziecko w świecie ludzi i przedmiotów (s.150-188).Poznań: Zysk i Spółka Wydawnictwo.Schaffer, H.R.(1995a).Przyswajanie zasad dialogu.W: A.Brzezińska, T.Czub, G.Lutomski, B.Smykowski (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka (s.89-123).Poznań: Zysk i S-kaWydawnictwo.Schaffer, H.R.(1995b).Rozwój języka w kontekście.W: A.Brzezińska, T.Czub, G.Lutomski, B.Smykowski (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka (s.164-192).Poznań: Zysk i S-kaWydawnictwo.Schieffelin, B.B., Ochs, E.(1995).Socjalizacja języka.W: A.Brzezińska, T.Czub, G.Lutomski, B.Smykowski (red.), Dziecko w zabawie i świecie języka (s.124-163).Poznań: Zysk i S-kaWydawnictwo.Siciński, A.(2000).Styl życia, kultura, wybór.Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.Thomas, A., Chess, S.(1977).Temperament and development.New York: Brunner and Mazel.Waterman, A.(1982).Indywidualizm i współzależność.Nowiny Psychologiczne, 3, 1-21.Wygotski, L.S.(1971).Problem rozwoju wyższych funkcji psychicznych.W: L.S.Wygotski,Wybrane prace psychologiczne (s.18-64).Warszawa: PWN.20 Brzezińska, A.(2004).Szanse i zagrożenia rozwoju epilog: co pomaga, a co szkodzi rozwojowi człowieka?Remedium, 9 (139), 4-5.PORTRETY PSYCHOLOGICZNE CZAOWIEKASzanse i zagrożenia rozwoju epilog: co pomaga, a co szkodzi rozwojowi człowieka?Cykl nasz pt.: Portrety psychologiczne człowieka dobiegł końca.Analizowaliśmy wnim to, co dzieje się w kolejnych okresach życia człowieka czyli w okresie dzieciństwa,dorastania i dorosłości z dwóch punktów widzenia:(1) tego, co przebiega pomyślnie, co pojawia się jako osiągnięcie rozwojowe i umożliwiabardziej efektywną adaptację tak do fizycznego, jak i społecznego środowiska życia,(2) tego, co wskazuje na istnienie zakłóceń w procesie rozwoju, co może być zródłemutrudnionego zaspokajania własnych potrzeb, nierealizowania w części lub wcalewymagań otoczenia, a więc tego, co może powodować dezadaptację i owocować różnymizaburzeniami funkcjonowania osobistego i społecznego.W pierwszym przypadku bardziej interesowały nas szanse pomyślnego rozwojutworzone człowiekowi przez ludzi z jego najbliższego otoczenia, w drugim zagrożenia iczynniki ryzyka zarówno te tkwiące w nim (jako efekt wcześniejszych doświadczeń), jak ite tkwiące w otoczeniu.Każdy z ośmiu wyróżnionych przez nas okresów życia zostałukazany w takiej podwójnej perspektywie.O dwóch kontekstach rozwoju: wewnętrznym i zewnętrznymAnaliza tego, co dzieje się w kolejnych fazach życia pokazuje, iż każdy okres życiawnosi swój własny, specyficzny i ważny wkład do struktury całego życia.Dotyczy tozarówno niemowlęctwa, które trwa zaledwie rok, środkowego okresu dorosłości zajmującegook.30 lat naszego życia, czy póznej dorosłości, która trwa kilka, a czasami nawet kilkanaścielat.W każdym okresie swego życia człowiek podlega działaniu sił ulokowanych na zewnątrzniego czyli w środowisku oraz wewnątrz niego (proces zmian warunkowanych czynnikamibiologicznymi).Siły te stale pozostają we wzajemnej ze sobą interakcji.Kompetencje zdobytew poprzednim okresie życia wpływają na to, w jaki typ kontaktu może wejść jednostka zobiektami w swym najbliższym otoczeniu, z kolei wymagania otoczenia są czynnikiem wymuszającym albo dokonanie modyfikacji owych wcześniejszych kompetencji, albonabycie nowych.Im człowiek jest młodszy tym bardziej podlega bezpośrednimoddziaływaniom środowiska, w którym żyje, im jest starszy tym większądysponuje mocą zmiany tego środowiska.W miarę rozwoju wzrastają więc zakres isiła oddziaływania na otoczenie, opanowane zostają nowe, bardziej efektywne sposobyzaspokajania swoich potrzeb i spełniania wymagań otoczenia z jednej strony, ale z drugiej 1 nowe sposoby zmieniania tego otoczenia i dostosowywania go do swoich planów i zamierzeń.Zatem to, jakimi kompetencjami dysponujemy w każdym okresie swego życia zależy odbogactwa i zróżnicowania naszych wewnętrznych zasobów czyli od jakości wewnętrznegokontekstu rozwoju, ale także od bogactwa i zróżnicowania oraz dostępności zasobówzewnętrznych czyli od jakości kontekstu zewnętrznego środowiska fizycznego i otoczeniaspołecznego (por.Rys.1.)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]