[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.reprezentacja (reprezentant) - według niektórych koncepcji poznania:znajdujący się w umyśle (lub jakimkolwiek narządzie poznawczym) odpowiednik(odbicie, przedstawienie, odzwierciedlenie, niekiedy: kopia) poznawanegoprzedmiotu.reprezentacjonizm - stanowisko teoriopoznawcze, według którego podmiot wbezpośrednim poznaniu przedmiotu ma do czynienia nie z nim samym, lecz zjego reprezentacją.retencja - moment aktualnego prze\ycia świadomego, polegający na zatrzymaniuw nim poprzedniego (ustępującego, mijającego lub dopiero co minionego)prze\ycia.Dzięki r.aktualne prze\ycie jest dalszym ciągiem (kontynuacją) tego,co właśnie dokonało się w świadomości, i jest prze\ywane jako ciąg dalszypoprzedniej fazy strumienia świadomości.E.Husserl niekiedy nazywał r.pierwotnym przypomnieniem, w przeciwieństwie do aktowego, tzw.ponownego(wtórnego) przypomnienia.retoryka - sztuka pięknego i przekonującego mówienia lub układaniawypowiedzi; w staro\ytności r.uto\samiano z dialektyką lub traktowano jako jejczęść.retrospekcja - przypomnienie odnoszące się wyłącznie do minionego prze\ycia(a nie jego przedmiotu).rewolucja naukowa - według niektórych współczesnych filozofów nauki: nagłazmiana paradygmatu (wzorca, matrycy, modelu, sposobu) uprawiania danejdyscypliny naukowej (lub zespołu nauk).Powodem tej zmiany są zasadniczonieprzezwycię\alne trudności w ujęciu nowych danych empirycznych czy wrozwiązywaniu problemów za pomocą dotąd przyjętego zaplecza teoretycznego.Na akceptację nowego paradygmatu (przez społeczność uczonych) istotny wpływmają wielorakie czynniki psychiczne, społeczne, kulturowe.rodzaj - zbiór gatunków; zbiór nadrzędny względem gatunku.rozciągłość - jedna z istotnych właściwości ciał, odmiana ilości.Niektórzydopatrują się jej istoty w zdolności do pomiaru (mierzalności), inni - wzajmowaniu miejsca w przestrzeni, jeszcze inni - w nieprzenikliwości itd.Dyskutowano, czy r.jest realnie ró\na od substancji cielesnej, czy nie.Wedługwielu scholastyków r.polega na nieskończonej406 podzielności ciała na części złączone wewnętrznie w jedną całość; części tewystępują obok siebie i nie są od siebie oddzielone; po zajściu odpowiednichprocesów fizycznych (prowadzących do podziału) przynajmniej niektóre z tychczęści mogą istnieć jako odrębne, samodzielne całości.rozpoznanie - 1) identyfikacja; 2) ujęcie poznawcze określonego przedmiotujako niegdyś osobiście danego (w swej to\samości lub tako\samości)poznającemu podmiotowi; ponowna identyfikacja.rozsądek - 1) potocznie: rozum, intelekt, umysł; 2) rozum praktyczny - władza(względnie: pozytywna umiejętność) właściwego rozeznawania się(orientowania) w rozmaitych sytuacjach \yciowych i podejmowania korzystnychdecyzji, ewentualnie składnik aktu decyzyjnego, kierowanego cnotą roztropności;3) zdrowy r.(common sense) -zespół przednaukowych przekonań (czy władzalub zdolność do ich nabywania) dotyczących świata i \ycia ludzkiego,powszechnie (potocznie) przyjmowanych jako oczywiste (pewne, wręczinstynktownie narzucające się) w grupie dojrzałych intelektualnie ludzi jakiegośkręgu (kulturowego); 4) termin: r.stanowi w P.Chmielowskiego tłumaczeniuKrytyki czystego rozumu (I.Kanta) odpowiednik słowa Verstand, tu: intelekt"(4).roztropność - jedna z cnót, usprawnienie rozumu praktycznego, polegające naumiejętności odpowiedniego doboru środków do realizacji wybranego celu/dobra(lub szerzej: tak\e rozpoznawania celów/dóbr i własnej sytuacji \yciowej).rozum - 1) zespół naturalnych (przyrodzonych) władz poznawczych człowieka(w przeciwieństwie do władz pozapoznawczych lub pozanaturalnych) lub władzapoznawcza pełniąca funkcję instancji kontrolującej pozostałe władze poznawcze;2) zespół niezmys-łowych władz poznawczych człowieka; intelekt (1); 3) władzarozumowania (lub szerzej: poznania dyskursywnego); 4) w niektórych ujęciachtomistycznej metafizyki poznania (np.u M.A.Krąpca): r
[ Pobierz całość w formacie PDF ]