[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Powyższy fragment wyjaśnia trafnie Olymp., 288,17-33.19.Aluzja do arystotelesowej teorii celowości.Doskonale jest to, comoże spełnić zadanie nałożone przez naturę.Alex., 188, 28 wyjaśnia,iż w ten sposób doskonałym jest człowiek lub koń, o ile zdolny jest do pro-kreacji.Przypomina się w tym miejscu platońska koncepcja nieśmiertel-ności (Symp., 207 D), a zwłaszcza Arystotelesa teoria wieczności świata(De gen.corr., II, 11).20.Zob.Meteor., 2, 379 b 14.21.Motyw przezwyciężania (, ), jak się wydaje,poprzez Platona (Tim.56 C 8-57 G 6) wywodzi się z pism starożytnychlekarzy (Solmsen, s.356 nn.).W ten sposób potwierdza się jeszcze razzwiązek Meteor.IV z dziełami medyczno-biologicznymi.22.Niedojrzałość jest zatem wynikiem braku proporcji pomiędzy ja-kościami czynnymi i biernymi.Owa symetria nie polega jednak na harmo-nijnym związku (jak np.ciepło i zimno, Phys., 246 b 5), lecz na określaniujakości jednych przez drugie (biernych przez czynne).Jest to zatem pro-porcja podporządkowania.23.Tzn. (Alex., 190, 6).24.Zdanie to przerywa ciąg myślowy i wydaje się tu nie na miejscu.25.Zob.Problem., XX, 4, 923 a 17.26.Autor raz po raz wskazuje na nieadekwatność stosowanej terminologii(b 14; b 30).27.Dojrzałe może być tylko to, co pod wpływem działania ciepłazgęszcza się (mleko, glina), co zaś nie zgęszcza się w ten sposób (woda),nie może być nazywane dojrzałym (Alex., 190, 30).28.Gotowanie zachodzi zatem wówczas, gdy wilgoć zawarta np.w mięsie ulega wpływowi ciepła zewnętrznego wody (Alex., 191, 22).29.Arystoteles wyjaśnia różnicę pomiędzy gotowaniem () a pie- 221czeniem ().Zjawisko pierwsze następuje w wyniku działania ciepłazewnętrznego wilgoci, w której gotuje się dane ciało.Działanie to sprawia,iż wilgoć własna przedmiotu zostaje pochłonięta.Przypadek drugi zachodziwtedy, gdy ciepło zewnętrzne ognia (suche), znajdując się pod patelnią,powoduje nasycenie pieczonego ciała wilgocią.Rezultat zatem obydwuprocesów jest odmienny.W pierwszym następuje oddzielenie wilgoci,w drugim dokonuje się jej absorpcja.30.W wyniku wysuszania zamykają się, albo ścieśniają, otwory ciałumożliwiając wydalanie wewnętrznego ciepła.31.Niedoskonałość terminologii (jeden termin wielość procesów)obrazuje różne przeznaczenie gotowanych przedmiotów.Ww.1-4 nie-którzy komentatorzy i wydawcy (Thurot, Webster) podają w nawiasie,przypuszczając, iż znajdują się one poza właściwym sobie kontekstem.32.Sens fragmentu jest następujący.Tak jak istnieją dwa rodzaje go-towania, tj.a) gotowanie pod wpływem działania ciepła ze-wnętrznego, oraz b) ; trawienie w wyniku ciepła działającegood wewnątrz, tak też istnieją dwa rodzaje albo , a to w wy-niku: a) niedoboru wewnętrznego ciepła (380 a 6),b) niskiej temperatury gotującej wody.Powyższa interpretacja ma za pod-stawę poprawiony przez Duringa tekst: ' [.].33. ' sformułowanie niejasne.Duringinterpretuje całe zdanie następująco: Hence these parboiled things areharder than those thoroughly boiled, and in the case of liguids the moisture inthem is mort distinct from the solid parts" (Chemical treatise, s.39).34.Meteor., 2, 379 b 14; 3, 380 a 16.35.Na temat naśladownictwa natury przez sztukę zob.zwłaszczaPhys., II.36. Totus hic locus mancus nobis esse videtur".Ideler, II, s.445.Istotniefragment 9-13 sprawia wrażenie samodzielnej notatki, o niewielkim zwią-zku z kontekstem.37.Alex., 197, 18 odsyła do Probl.Istotnie w zachowanym tekście(XX, 12) napotykamy krótką wzmiankę.Inni (Heitz) przypuszczają,iż autor odwołuje się do zaginionego dzieła .38.Na temat wilgoci i suchości wypowiada się Arystoteles bardziejjasno w De part.an., II, 3, korzystając z pojęcia aktu i możności.39. ) czyli w możności".W pismach pózniejszychArystoteles używa zazwyczaj: . 22240.Autor wyjaśnia tutaj sposób, w jaki z połączenia tego, co wilgotne,i tego, co suche, powstają wszystkie ciała: wilgoć potrzebuje suchości i naodwrót, tak jak jakość pokarmu zależy od przyprawy, i odwrotnie.41.Diels, 31 B 34.42.W zestawieniu z De gen.corr., II, 3-331 a 4, twierdzenie to niektó-rym wydawało się doskonałym argumentem przeciw autentyczności IV Me-teor.W wymienionym miejscu De gen.corr.stwierdza Arystoteles, iż zimnonajlepiej charakteryzuje wodę.W omawianym zaś fragmencie taką samąw stosunku do wody rolę przypisuje wilgoci.W gruncie rzeczy argumentnie jest decydujący, ponieważ w De gen.corr., II, 8, 334 b 34 znajdujemysformułowanie odpowiadające raczej naszemu tekstowi niż wymienionemuw De gen.corr., II, 3, 331 a 4.Widocznie Stagiryta nie miał w tej sprawiejasno sprecyzowanego stanowiska.43.Jakkolwiek jakości te zostały przez autora nazwane pierwszorzęd-nymi (), to jednak pamiętać należy, iż odnoszą się do ukształto-wanego przez wilgoć i suchość ciała. (a 8) są zatem, ściśle mówiącjakościami drugorzędnymi (bądz pierwszymi po kształtujących jako-ściach suchości i wilgoci).44.W De gen.corr.330 a 8 ta sama myśl została wyrażona czasownikiem.Wynikałoby stąd, iż , w naszym fragmenciebędące odpowiednikiem (Bonitz, 65 a 57), nawiązuje doidei w ujęciu platońskim (Tim.79 B-E).To co miękkie,poddaje się naciskowi, lecz nie zamienia się na położenie z przedmiotemnaciskającym.Nacisk wywołuje zgęszczenie ciała.Woda nie ustępuje podnaciskiem, lecz rozprzestrzenia się wokoło (por.9, 386 a 24).45.Por.De anima, II, 423 b 17.46.W przeciwieństwie do płynów, których kształt zależy od kształtupojemnika.47. oznacza dosłownie: ścięty chłodem", stwardniały odzimna".Por.Ideler, II, s.458.W niniejszym rozdziale oraz w następnymprzymiotnik ten przyjmuje znaczenie: zespolony", trwały", spoisty".48. dosłownie: krzepnięcie", trwałość", twardnienie" oznacza proces, w którego wyniku substancja otrzymuje kształt.49.Meteor., I, 378 b 21.50.Tekst skażony.Podjęte próby przedstawiania zdań ( [.] po , a 31 Webster) niewiele pomagają.Pozostajemyprzy tej kolejności zdań, jaką ustalił Fobes.51.Autor rozumuje następująco: ponieważ woda i ziemia są elementamibiernymi, a jedno i drugie zawiera zimno, zatem zimno jest raczej biernym 223niż czynnym elementem.Dotychczas Arystoteles twierdził, iż zimno posiadacharakter czynny.52.Np.Meteor., I, 10, 347 b 4-9.53.W.19: ', tzn., ,Ideler, II, s.462.54
[ Pobierz całość w formacie PDF ]