[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sen smaczny, niczym alterujÄ…cym nie przerywany, ito pomiarkowany, bardzo sÅ‚uży chcÄ…cym żyć dÅ‚ugo.Snu zaÅ›smacznego przyczynÄ… bÄ™dÄ… fiaÅ‚ki, saÅ‚ata gotowana, syrop z różysuchej, szafran, melissa, alias ziele pszczelnik, chleb w winieMalwatyckim maczany i pożywany, pigwy i gruszki pieczone.Którzy już do sÅ‚usznej dopÄ™dzili staroÅ›ci, a jeszcze zgrzybiaÅ‚ychżyczÄ… sobie lat, majÄ… sobie już tylko leżyć, odpoczywać, w cieplesiÄ™ konserwować, czÄ™sto siÄ™ przespać ale krótko, potrawkamiposilać siÄ™ strawnemi.Affekta też i passje rozumnieutemperowane siÅ‚Ä™ czÅ‚ekowi przynoszÄ… na życie dÅ‚uższe.Zbytniebowiem i ustawiczne wesoÅ‚oÅ›ci, krotofile wycieÅ„czajÄ… w ludziachduchy rozpraszajÄ…, z czego i nagÅ‚e przypadajÄ… Å›mierci.Pociechy jednak spodziewane w samej zostajÄ…ce pamiÄ™ci iimaginacji (byÅ‚e nie z grzechu), jako też pociecha w sercuprzytÅ‚umiona, albo trochÄ™ życzliwym kommunikowana, takżeduchy umacnia i posila.Przeciwnym sposobem smutek, utrapieniezbytnie, bojazÅ„ ciężka, życia przykrócajÄ…, duchy i wilgoć suszÄ…c wciele.Gniew przytÅ‚umiony, zazdrość, wstyd z jakiej ignonimii,szkodliwe sÄ… dÅ‚ugiemu życiu.MiÅ‚ość nieszczÄ™sna także życiaujmuje, jeÅ›li jest dÅ‚ugo nie utemperowana.Nadzieja ze wszystkichaffektów naszych jest najpożyteczniejsza, fantazjÄ… naszÄ… pasÄ…ca,byle nie zawiedziona, do dÅ‚ugoÅ›ci życia wielce pomaga; stÄ…dwiersz napisany:Serce smutne, gniew ustawny, myÅ›l rzadko wesoÅ‚a,Te troje żywot krócÄ… i grzebiÄ… do doÅ‚a.Jeden seneka, alias starzec, temi trzema rzeczami życiaBenedykt ChmielowskiNowe Ateny 455przydÅ‚użyÅ‚ sobie:SÅ‚odyczy zażywajÄ…c, nigdy surowizny,CiepÅ‚o siÄ™ konserwujÄ…c, dożyÅ‚em siwizny.PrzydÅ‚użajÄ… starym życia kawa, cykolata, rosół.Na ostatek, kto ma zÄ™bów wiele a gÄ™stych twardych, caÅ‚ych, niedziurawych, temperament krwisty, staturÄ™ Å›redniego wzrostu,linie na dÅ‚oniach dÅ‚ugie, gÅ‚Ä™bokie i czerwone, wielkie barkinachylone, piersi szerokie i wielkie, ciaÅ‚o gÄ™ste, twarde,gruntowne, kolor jasny glancowny, nie rychÅ‚y wzrost, uszyszerokie, rozÅ‚ożyste, powieki wielkie, wyższÄ… część od pÄ™pkarównÄ… niższej części pod pÄ™pkiem, może sobie tuszyć o dÅ‚ugimżyciu wedÅ‚ug Fyzjognomików (Nestora).Ale ten najlepszy Sekret prolongacji życia.Chcesz lat Matuzala doczekać - BOGA,StwórcÄ™ wszechrzeczy, zażywaj Doktora,A przy tym potraw zbytnich strzeż siÄ™ i Bachusa,Rozpust, smutku i trosków unikaj Wenusa.Dieta przy sumnieniu od wszech grzechów wolnymSprawi ciÄ™ z Å‚aski BOGA żyć wiek dÅ‚ugi zdolnym.SZKOAA SALERNITACSKA daje też swojÄ™ ReceptÄ™ dlakonserwacji zdrowia, radzÄ…c na WiosnÄ™ nie wiele, w Lecie mniej,w Zimie ile siÄ™ chce potraw zażywać.Taż SzkoÅ‚a ma za zdrowe rzeczy Jajca Å›wieże, Wina czerwone,polewkÄ™ tÅ‚ustÄ…, podbitÄ… mÄ…kÄ… przedniÄ… pszennÄ….MiÄ™dzy ReguÅ‚ami tejże SzkoÅ‚y SalernitaÅ„skiej i to svadetur poobiedzie:Post Pisces Nux sit, post Carnes, Caseus adsit.Benedykt ChmielowskiNowe Ateny 456Bo Orzech WÅ‚oski suchej natury wilgoć RybnÄ… suszy, a SerMiÄ™sne Potrawy ad fundum ventriculi popycha.Po Gruszkach radzi zażyć Wina i Orzechów WÅ‚oskich naprezerwatywÄ™ od trucizny, mówiÄ…c:Adde Pyro potum, Nux est Medicina Veneno.Tejże SzkoÅ‚y jest przestroga, aby dwóch rzeczy zbytecznie niezażywać, to jest Sera i WÄ™gorza, chyba byÅ› starym Winem tooboje zalaÅ‚ w sobie.Kto siÄ™ upije Winem, niech klin wybije klinem.Ale to tylko ci czynić powinni, których Deus venter est; a Katolikdobry powinien mortificare membra sua super terram.SEKRETARZ PRODITOR TAJEMNICE NIE TAJEMNEalboRZECZY spod RÓ%7Å‚Y KWIATU WYJAWIONE ZWIATU;alias Niektórych SEKRETÓW OPISANIE.Nie wyliczam ja tu tych sekretów, ani wyÅ‚awiam, do którychalbo prawem natury, albo Prawem Boskim i Zwieckim obligowanijesteÅ›my; nie testem in multorum ruinam positus, opisujÄ…c oweSekreta peÅ‚ne zgorszenia, circa matrymonia, Venerem, herbas,Benedykt ChmielowskiNowe Ateny 457czego wiele popisali Naturalistowie, Medycy, Heretycy i książkaAlberti Magni tym ukoloryzowana Imieniem ut sub hoc nominezarażaÅ‚a dwornych geniusze; bo S.Albertus Dominikan jestKanonizowany, nic dla Å›wiata zgorszenia nie wydawaÅ‚.WielkibyÅ‚ Filozof, ale w granicach ZwiÄ™tej utrzymany modestii; choć copisaÅ‚ naturalnie, to dowcipnym i wstydliwym opisaÅ‚ piórem, a potym sciolus jakiÅ› profligati pudoris ImiÄ™ wziÄ…wszy Alberti, jakopisze Graveson, naturalne popisaÅ‚ rzeczy na zgorszenieCzytelnika, de mirabilibus, de secretis Mulierum.Ja widzÄ…c Å›wiatzgorszony, oleju ani sÅ‚omy do wybuchajÄ…cych nie przydajÄ™pÅ‚omieni, ani leżącego nie popycham w przepaść, bo vae Mundoa scandalis.PiÄ™kne, ciekawe, potrzebne, Å›mieszne, z Autorówwyczerpnione, tu kÅ‚adÄ™ Sekreta.Jak siÄ™ w Niebo dostać?Nie trzeba BabiloÅ„skiej dziÅ› murować Wieży.Tak Katolik do Nieba bez kosztu dobieży,Z wiary majÄ…c drabinÄ™, a szczeble z cnót innych,BÄ™dÄ…c peÅ‚en pokuty, postÄ™pków niewinnych.SkrzydÅ‚a majÄ…c jaÅ‚mużnÄ™ i Post miarkowany,Z nabożnÄ… i gorÄ…ca modlitwÄ… zwiÄ…zany,MiÅ‚ość BOGA i Bliznich, Prawa wypeÅ‚nienie,Bez wÄ…tpienia sprawiÄ… ci nieba osiÄ…gnienie.Jak wiedzieć może siedzÄ…cy w pokoju, co siÄ™ dzieje na dworzeKto by chciaÅ‚ widzieć wszystkie akcje, co siÄ™ dzieje w dziedziÅ„cu,oknem; nie patrzÄ…c, ale leżąc sobie, tedy niech ma ciemny pokój,okna tak dobrze pozamykawszy, aby nic cale Å›wiatÅ‚a ze dworu wnich nie byÅ‚o, niech po tym zrobi dziurÄ™ okrÄ…gÅ‚Ä…, ku dziedziÅ„cowiwprost nie wielkÄ…, w niej niech osadzi szkÅ‚o, lub z perspektywy,lub z okularów, które by rzeczy wiÄ™ksze niż sÄ… reprezentowaÅ‚o, toBenedykt ChmielowskiNowe Ateny 458uczyniwszy w pokoju ciemnym przeciw onego okienka zawieÅ›cienkie, biaÅ‚e, gÄ™ste bardzo płótno, albo papier biaÅ‚y, obaczysz naowym płótnie albo papierze wszystko, co siÄ™ dziele na dziedziÅ„cu,kto alias idzie, jedzie, bije siÄ™, swawoli, wynosi z piwnicy, zszpiżarnie &c.Engelgrave ex Francisco Aguitonio Mathematico.Co czynić, aby jaje byÅ‚o jak gÅ‚owa ludzka?Oto wziąć jajec kilkanaÅ›cie, osobno żółtki oddzielić i jeskłóciwszy,.wylej do pÄ™cherza Å›wiżego, czystego, niewielkiego,zawiąż, włóż w gorÄ…cÄ… wodÄ™, uwarz; wyjmi z pÄ™cherza, Å‚adnieobierz, aby byÅ‚a owa massa okrÄ…gÅ‚a; dopiero jÄ… włóż w wielkipÄ™cherz czysty, Å›wieży, aby w poÅ›rodku niego wisiaÅ‚a ona Massana niteczce lub wÅ‚osie, dopiero owe biaÅ‚ki z jajec wlej w tenżepÄ™cherz, z takÄ… proporcjÄ…, żeby owa massa żółtkowa w poÅ›rodkubyÅ‚a tych biaÅ‚ków, dopiero zawiÄ…zać w garnek duży, peÅ‚ny ukropuwÅ‚ożyć, a raczej zawiesić na kijku przez krysy garka poÅ‚ożonym,aby siÄ™ prosto pÄ™cherz trzymaÅ‚, tak warzyć, aż owe biaÅ‚ki twardesiÄ™ ugotujÄ…, ugotowawszy, wyjm z pÄ™cherza, daj Å›wiÄ™cić naWielkanoc, wielkÄ… GoÅ›ciowi uczynisz pociechÄ™ z tak wielkiegojaja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]