Eco Umberto Baudolino (4)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kiedy doszli do tej księgi Chronica, w której mówi się o prezbiterze Johannesie,Baudolino zapytał, co to znaczy być chrześcijaninem sed Nestorianus.Czy ci nestorianiebyli trochę chrześcijanami, a trochę nie? Synu mój, mówiąc krótko, Nestoriusz był heretykiem, lecz wiele mu zawdzięcza-my.Wiedz, że w Indiach po tym, jak Ewangelię głosił tam apostoł Tomasz, właśnie ne-storianie szerzyli wiarę chrześcijańską aż po granice tych dalekich krajów, z którychpochodzi jedwab.Nestoriusz popełnił tylko jeden, ale bardzo poważny błąd w sprawieJezusa Chrystusa naszego Pana i Jego Przenajświętszej Matki.Widzisz, my wierzymymocno, że jest jedna jedyna natura boska i że mimo to Trójca Zwięta składa się w jed-ności tej natury z trzech oddzielnych osób, Ojca, Syna i Ducha Zwiętego.Lecz wierzymyrównież, że w Chrystusie jest tylko jedna osoba, mianowicie boska, i dwie natury, ludzkai boska.Natomiast Nestoriusz utrzymywał, że w Chrystusie są wprawdzie dwie natury,ludzka i boska, lecz także dwie osoby.Tak zatem Maryja wydała na świat tylko osobęludzką i nie można jej nazywać Matką Boską, ale tylko matką Chrystusa człowieka, nieH�eot�kos, czyli Bogurodzicą, tą, która urodziła Boga, lecz co najwyżej Christotokos. Czy to wielki błąd, jeśli ktoś tak myśli? I tak, i nie. niecierpliwił się Otton. Można miłować Najświętszą Pannę, my-śląc o niej jak Nestoriusz, to pewne jednak, że oddajesz Jej wówczas mniejszą cześć.A zresztą osoba to indywidualna substancja rozumnej istoty i jeżeli w Chrystusie byłydwie osoby, czyżby były również dwie substancje indywidualne dwóch istot rozum-nych? Dokąd w ten sposób zajdziemy? Do twierdzenia, że Jezus jednego dnia rozumo-wał w taki, a taki sposób, a drugiego w inny? To rzekłszy, nie chcę wcale utrzymywać,że prezbiter Johannes jest wiarołomnym heretykiem, lecz byłoby bardzo dobrze, gdybyzechciał spotkać się z chrześcijańskim cesarzem, dzięki któremu mógłby docenić praw-dziwą wiarę, a ponieważ z pewnością jest człowiekiem prawym, musiałby się nawrócić.Nie ulega jednak wątpliwości, że póki nie przyłożysz się choć trochę do studiów teo-logicznych, nigdy tych spraw nie pojmiesz.Rozbudziłeś już umysł, Rahewin jest wy-40bornym mistrzem, jeśli chodzi o czytanie, pisanie, proste rachunki i jedną, drugą re-gułę gramatyczną, atoli trwium i quadrwium to rzecz inna, a jeśli chcesz dojść do teo-logii, musisz studiować dialektykę, tego zaś tutaj, w Morimond, nie możesz się nauczyć.Musisz udać się do jakiego studium, do jednej ze szkół, jakie są w wielkich miastach. Ale ja nie chcę iść do studium, bo nie wiem nawet, co to takiego. Kiedy się dowiesz, będziesz zadowolony, żeś tam poszedł.Widzisz, synu mój, wszy-scy zwykli powtarzać, że podstawą rodzaju ludzkiego są trzy siły, rycerze, mnisi i wie-śniacy, i może aż do wczoraj było to prawdą.Lecz żyjemy w nowych czasach, w którychrównie ważny będzie człek uczony, niekoniecznie mnich, a za to znający prawo, filozo-fię, niejedno o ciałach niebieskich i wielu innych rzeczach, z których nie zawsze zdajesprawę swemu biskupowi czy królowi.A te studia, które pojawiają się powoli w Boloniiczy Paryżu, to miejsca, w których uprawia się i przekazuje wiedzę, wiedza zaś jest formąwładzy.Ja byłem uczniem wielkiego Abelarda, oby Bóg miał w swej opiece tego człowie-ka, który dużo nagrzeszył, ale też dużo cierpiał i pokutował.Kiedy spotkało go nieszczę-ście i z zemsty pozbawiono go męskości, został mnichem i opatem i żył z dala od świa-ta.Ale u szczytu chwały był mistrzem w Paryżu, uwielbianym przez studentów i szano-wanym przez możnych właśnie ze względu na swoją wiedzę.Baudolino obiecywał sobie, że nigdy nie opuści Ottona, od którego nadal uczył sięmnóstwa rzeczy.Ale nim drzewa zakwitły po raz czwarty, odkąd poznał Ottona, ma-laryczne gorączki, bóle wszystkich stawów, fluksje piersiowe i oczywiście choroba ka-mienia sprawiły, że jego żywot dobiegał już końca.Liczni medycy, a wśród nich kilkuArabów i %7łydów, czyli wszystko najlepsze, co chrześcijański cesarz mógł dać biskupowi,umęczyli jego wątłe teraz ciało, przystawiając niezliczone pijawki; lecz z powodów, któ-rych nie umiała objaśnić skarbnica wiedzy, gdy do cna prawie wytoczyli z niego krew,było z nim gorzej, niż gdyby zostawili go w spokoju.Otton wezwał najpierw do wezgłowia Rahewina, by powierzyć mu dalszy ciąg swejhistorii czynów Fryderyka, i oznajmił, że sprawa nie jest trudna: trzeba opowiedziećo wydarzeniach i włożyć w usta cesarza słowa wyjęte z pism starożytnych.Potem we-zwał Baudolina. Puer dilectissimus rzekł odchodzę.Można by też powiedzieć, że wracam,a nie jestem pewien, które z tych wyrażeń jest trafniejsze, podobnie jak nie mam pew-ności, czy właściwa jest moja opowieść o dwóch miastach albo ta o czynach Fryderyka.(Zrozum, panie Niketasie, dodał Baudolino, na życiu chłopca może odcisnąć piętno spo-wiedz umierającego mistrza, który nie umie już dokonać rozróżnienia między dwiemaprawdami).Nie jestem zgoła zadowolony, że odchodzę czy wracam, ale tak chce naszPan, a gdybym zaczął podawać w wątpliwość jego rozporządzenia, mógłby jeszcze w tejsamej chwili razić mnie gromem, lepiej więc, bym wykorzystał tę odrobinę czasu, jakąmi zostawił.Wysłuchaj mnie przeto.Jak wiesz, pragnąłem, by cesarz zrozumiał racje41miast po drugiej stronie Alp.Cesarz chciał podporządkować je cesarstwu, inaczej niemógł postąpić, ale są różne sposoby uznawania czyjejś władzy i może dałoby się zna-lezć taki, który nie uciekałby się do oblężeń i rzezi [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki