[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W latach sześćdziesiątychpodnoszono też problem niedostatecznej płynności międzynarodowej(international liquidity).Te postulaty znalazły wyraz w zreformowaniustatutu Pierwszą poprawkę wprowadzono w 1969 roku w związkuz podjęciem decyzji o emisji specjalnych praw ciągnienia (SDR), drugąwprowadzono w kwietniu 1978 roku na mocy rezolucji Rady GubernatorówMFW z 30 kwietnia 1976 roku, kiedy to ustalono nowe reguły politykikursowej krajów członkowskich MFW.Istniały bezpośrednie i pośrednie przyczyny, 1973roku doprowadziły do upadku systemu dewizowo-złotego.Bezpośrednimiprzyczynami była zależność wzrostu podaży waluty międzynarodowej odrozmiarów deficytu bilansu płatniczego Stanów Zjednoczonych oraz to,że system ten nie zabezpieczał krajów członkowskich przed kryzysemzaufania do dolara USA czy innej waluty międzynarodowej.Ponadtotrzeba jeszcze wspomnieć, że system ten nie dawał możliwości dostosowaniapodaży rezerw walutowych do potrzeb wymiany międzynarodowej.Przyczyną pośrednią było to, że zasady wyrównywania bilansu płatniczegoprzewidywały duże ograniczenia w stosowaniu restrykcji i zmian kursówwalut, co powodowało nadmierny popyt na waluty międzynarodowepotrzebne na sfinansowanie deficytu bilansu płatniczego i nie zapewniałodyscypliny bilansu płatniczego.Zamiast usuwania tego deficytu uciekano 2.4.System 49się do jego finansowania; duże możliwości finansowania deficytuStany Zjednoczone i Wielka Brytania.Ponadto utrzymująca się inflacjawzmagała popyt na rezerwy walutowe.Pozwalało to Stanom Zjednoczonymw sytuacji niedostatecznej podaży złota zwiększać podaż dolarów na rynkachzagranicznych.Główną przyczyną upadku systemu dewizowo-złotego byłozawieszenie 15 sierpnia roku wymienialności USA na złoto.Odtąd w zreformowanym (w 1978 roku) międzynarodowym systemiewalutowym kluczową rolę odgrywać dolar USA.Złoto zostałoz tego systemu wyparte.Nastąpił proces jego demonetyzacji.System walutowy z Bretton Woods w znacznym stopniu przyczyniłsię do ekspansji handlu światowego.Dużą zasługą było wprowadzeniew 1958 roku zewnętrznej wymienialności walut krajów Europy Zachodnieji utrzymanie systemu walut wymienialnych krajów uprzemysłowionychmimo występowania kryzysów walutowych i napięć na rynkach złotaoraz na rynkach walutowych.2.4.System wielodewizowyOd połowy lat siedemdziesiątych XX wieku w międzynarodowymsystemie walutowym oraz w międzynarodowych stosunkach finansowychzaczął się wykształcać system wielodewizowy.Było to naturalnąkonsekwencją zmian w układzie sił między głównymi państwamikapitalistycznymi, zniesienia wymienialności dolara USA na złoto orazwprowadzenia w 1973 roku płynnych kursów walut głównych krajówkapitalistycznych.Genezy systemu wielodewizowego można upatrywaćw procesie dywersyfikacji rezerw walutowych, w rozwoju między-narodowego rynku finansowego oraz pieniężnego i kapitałowego.Dywersyfikacja rezerw walutowych odbywała się zarówno w ramachoficjalnej płynności jak i w coraz większym stopniu w ramach międzynarodowej płynności prywatnej, która w dużymzakresie określała wielkość globalnej płynności międzynarodowego systemuwalutowego iPor.E.Pieniądz wyd.II, Warszawa 1988, s. 2.Międzynarodowy system50Dywersyfikacja rezerw walutowych wynikała z trzech głównychprzyczyn.Po pierwsze, okazało się, że dywersyfikacja ta w warunkachpłynnych kursów walut lepiej chroni przed stratami, które mogą powstawaćw sytuacji, gdy rezerwy walutowe są gromadzone i przechowywane tylkow jednej walucie i to mało stabilnej.Utrzymywanie rezerw walutowychw kilku walutach wymienialnych jest korzystniejsze, gdyż zmiany kursówtych walut z reguły nie kumulują się i mogą się wzajemnie znosić.Stądteż rezerwy walutowe przetrzymywane w kilku walutach zachowująwzględnie stabilną siłę nabywczą.Po drugie, spadek pozycji dolara USAw gospodarce światowej i towarzysząca temu jego deprecjacja na początkulat siedemdziesiątych doprowadziły do zmiany struktury walutowej handluświatowego.Przy spadku roli dolara jako waluty transakcyjnej wystąpiłwzrost roli innych walut średnich" jako walut transakcyjnych i lokacyjnychw handlu światowym i w międzynarodowym obrocie gospodarczym.Potrzecie, w krajach Europy Zachodniej zwiększyła się atrakcyjność walutwymienialnych tych krajów jako walut rezerwowych wskutek wyższejstopy Banki centralne rozwiniętych krajów kapitalistycznych,stosując politykę dywersyfikacji rezerw walutowych, zaczęły przechowywaćczęści swoich rezerw walutowych w tych właśnie walutach.Bezpieczeństwolokat, ich dochodowość oraz operatywność zadecydowały o tym, żeoptymalizacja rezerw walutowych prowadzona przez banki centralneznalazła wyraz w dywersyfikacji tychże rezerw.Należy również zauważyć,że przy płynnych kursach walut ochrona przed wahaniami kursów należynie tylko do władz centralnych, lecz także do przedsiębiorstw, bankówhandlowych oraz korporacji wielonarodowych.Władze walutowe gromadząrezerwy walutowe, natomiast przedsiębiorstwa i banki handlowe rezerwytransakcyjne.Głównym motywem gromadzenia rezerw walutowych przezwładze walutowe (banki centralne) są względy przezorności i bezpieczeń-stwa, a w mniejszym stopniu czynnik dochodowości.Natomiast przedsię-biorstwa szczególnie korporacje międzynarodowe oraz banki handlowe w polityce dywersyfikacji rezerw transakcyjnych kierują się głównieczynnikami dochodowości i bezpieczeństwa.Wielkie korporacje wielo-narodowe optymalizują swoje rezerwy transakcyjne w skali całego światakapitalistycznego.Prowadzą one operacje w różnych walutach naPor.E.stosunki ed.cit., s.158-159. 2.4.Systemnarodowych rynkach finansowych oraz na międzynarodowym rynkufinansowym i na pieniężnym oraz kapitałowym.Władzewalutowe utrzymują w swoich rezerwach walutowych złoto (nawet pojego czego nie robią przedsiębiorstwa, które dążąprzede wszystkim do maksymalizacji dochodów oraz minimalizacji ryzykaróżnicowanie posiadanych aktywów w przekroju walutowym,terminowym i geograficznym.Jak już zaznaczono, genezy systemu wielodewizowego należy równieżupatrywać w rozwoju międzynarodowego rynku finansowego iRozwój tych rynków wpłynął na szybki wzrost płynności prywatnej(aktywa zagraniczne banków handlowych), które jak już zaznaczono wraz z płynnością oficjalną (rezerwy walutowe) tworzą globalnąpłynność międzynarodowego systemu walutowego i finansowego6
[ Pobierz całość w formacie PDF ]