[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.- Czy wszystko,cokolwiek jest absolutnie doskonałe dzięki innej istocie, można nazwać niedo-skonałym? - Bezwzględnie.- Czy to, co jest całkowicie doskonałe samo przez się,i to, co samo w sobie pozostaje takie, można uznać za doskonałe? - Mówisznajprawdziwszą prawdę.- A to, co nie istnieje samo przez się, i co nie jest swojąwłasną treścią, mógłbyś nazwać wolnym od potrzeby? - Bynajmniej.- Boga niebędziesz więc uważał za doskonałego dzięki czemukolwiek, to bowiem, co jestdoskonałe dzięki czemuś, musi być niedoskonałe samo przez się.- Bezwzględnienie.- A więc i Boga pojmuje się jako Istotę doskonałą samą przez się, a nie dziękikomuś innemu? - Jak najbardziej słusznie.- Bóg różni się od świata, a świat jestróżny od Boga? - Całkowicie.- A zatem, czy nie należy uznać, że Bóg, Stwórcai Pan wszechrzeczy, jest doskonały dzięki światu? - Nie.- Tak więc przez siebiesamego, a nie dzięki zmieniającemu się światu, i sam w sobie Bóg jest doskonałyi takim się Go odkrywa? - Bezsprzecznie.- I cóż? Bogatego trzeba nazywaćbogatym dlatego, że jest bogaty.- Słusznie.- A człowieka mądrego należy uwa-żać za mądrego z tego powodu, że uczestniczy w istocie mądrości, a nie, że samjest mądrością? - Owszem.- A Boga, który jest różny od świata, czy trzeba z racji6Centaur (gr.K�ntauros) - niezbyt chwalebny przydomek nadany Orygenesowi przezMetodego; centaury - mityczne plemię dzikich istot, półludzi-półkoni, personifikującychniszczycielskie siły przyrody, oddających się pijaństwu, wszczynających burdy i powodują-cych zamieszanie.7Orygenes O zasadach (De pńncipiis) I 2,10; III 5,3; por.Cod.8 przyp.1. 190wykonał obraz posługując się wieloma farbami.- To nie tak, ponieważ wszyscyoni wbrew sobie samym, uchylą się od uznania tego, aby nie zgodzić się z twier-dzeniem, że w materii zawiera się jej porządek, zmiana i rozum; to twierdzeniezmusi ich do przyznania, że wszystko rozpoczął [303b] Bóg od uporządkowaniai ukształtowania materii, która przedtem była bezkształtna.A więc, ponieważ (dzięki Bogu) doszliśmy w dyskusji do tego miejsca rozumo-wania, że ktoś uzna posąg stojący na cokole za piękny; podziwiając piękno jegoregularnych kształtów oglądający podejmą rozmowę i zaczną się spierać międzysobą, w jakiej mierze jest on wykonany, a w jakiej prawieczny, chciałbym waszapytać, z jakiego powodu twierdzicie, że posąg jest prawieczny, czy ze względuna artystę, aby nie sądzono, że kiedykolwiek zabrakło mu twórczej weny, czyprzez wzgląd na sam posąg? Jeśli ze względu na artystę, to jak posąg, będąctworem artysty może być prawieczny? Jeśli posąg w ogóle potrzebował talentuartysty w czasie, gdy spiż, z którego został wykonany, podlegał obróbce, byotrzymać postać, jakiej chciał artysta, to jakim sposobem stałby się on prawiecz-ny, przecież ulega artyście i jest przedmiotem jego czynności? Jeśli natomiastpowie się o nim, że jest doskonały i odwieczny i że talent nie jest mu potrzebny, towedług tego zgubnego poglądu trzeba uznać jego pochodzenie za przypadkowe.Być może zwolennicy Orygenesa nie zechcą przyjąć tego rodzaju wywodu i od-powiedzą z pewną dozą rozdrażnienia, że posąg nie jest prawieczny, lecz znajdujesię w stanie ciągłego powstawania, nie mając początku; postąpią tak po to, abymówiono o artyście, że jest odwiecznym panem swego dzieła.A więc dobrze! Nie powiemy im9: jeśli nie można znalezć ani czasu, ani wiecz-ności przedtem, kiedy to posąg nie był wykończony, to co dał mu artysta, czy teżco zrobił dla niego? Powiedzcie! Jeśli bowiem posągowi niczego nie brakuje i ist-nieje on nie mając początku, to wyjdzie tu jeszcze lepiej to, że twórca nigdy go niewykonał i nie wykonuje.I znowu rozumowanie wróciło -jak się wydaje - do tegosamego miejsca - do uznania przypadkowości w tworzeniu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
