[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.- Dobrze, a to?Alberto wyciągnął z półki wielką księgę.- To jakaś stara książka.- Mówiąc dokładniej, to inkunabuł.- Inkunabuł?- Właściwie to słowo oznacza „dzieciństwo”.Określa się nim książki, które zostały wydrukowane w dzieciństwie drukarstwa, czyli przed rokiem 1500.- Czy ona naprawdę jest taka stara?- Tak, taka stara.I właśnie te trzy wynalazki, które ci pokazałem, stały się ważnym przyczynkiem do nowych czasów, które nazywamy renesansem.- Musisz mi to wyjaśnić dokładniej.- Kompas ułatwił nawigację.Innymi słowy umożliwił podróże, których rezultatem stały się wielkie odkrycia geograficzne.Duże znaczenie miało także zastosowanie prochu, dzięki czemu Europejczycy osiągnęli przewagę militarną nad kulturami amerykańskimi i azjatyckimi.Ale i w Europie proch odegrał wielką rolę.Wynalezienie druku natomiast miało istotne znaczenie w propagowaniu nowych myśli humanistów okresu renesansu.Druk przyczynił się także do przełamania monopolu Kościoła na rozpowszechnianie wiedzy.Później pojawiały się coraz to inne instrumenty i pomoce naukowe, jednym z ważniejszych wynalazków była na przykład luneta.Dzięki niej zaistniały całkiem nowe warunki dla rozwoju astronomii.- A skończyło się na rakietach i pojazdach lądujących na Księżycu?- Zbyt szybko posuwasz się myślą naprzód.Ale prawdą jest, że w renesansie rozpoczął się proces, który w końcu zawiódł ludzi na Księżyc.No i do Hiroszimy i Czernobyla.Zaczęło się od przemian w dziedzinie kultury i ekonomii.Bardzo ważne było przejście od gospodarki naturalnej do gospodarki pieniężnej.Pod koniec średniowiecza nastąpił rozwój miast, w których kwitło rzemiosło i handel, pojawiły się nowe towary, gospodarka pieniężna i banki.Rosło w siłę mieszczaństwo, które uniezależniło się od warunków dyktowanych przez przyrodę.Zaspokojenie potrzeb życiowych można było osiągnąć dzięki pieniądzom.Rozwój w tym kierunku faworyzował indywidualność, fantazję i zdolności twórcze poszczególnych ludzi.Człowiekowi stawiano więc całkiem nowe wymagania.- Przypomina to trochę powstawanie miast greckich dwa tysiące lat wcześniej.- Masz rację.Opowiadałem ci, jak filozofia grecka oderwała się od mitycznego obrazu świata, związanego z kulturą wieśniaczą.Podobnie obywatele epoki renesansu zaczęli uwalniać się od panów feudalnych i władzy Kościoła.Nastąpiło to jednocześnie z ponownym odkryciem kultury greckiej, spowodowanym bliższymi kontaktami z Arabami w Hiszpanii i kulturą bizantyjską na Wschodzie.- Trzy rzeki antyku znów popłynęły jednym wspólnym szerokim korytem.- Widzę, że jesteś pilną uczennicą.Ale wystarczy już o tle renesansu.Powiem ci teraz o nowych myślach.- Dobrze, zaczynaj.Ale muszę wrócić do domu na obiad.Dopiero teraz Alberto znów usiadł na kanapie.Popatrzył Zofii prosto w oczy.- Przede wszystkim renesans prowadził do nowego spojrzenia na człowieka.Renesansowi humaniści wyznawali całkiem nową wiarę w człowieka i jego wartość, co pozostawało w wyraźnej sprzeczności z tak powszechnym w średniowieczu jednostronnym podkreślaniem grzesznej natury ludzkiej.Teraz człowieka postrzegano jako coś nieskończenie wielkiego i wartościowego.Jedną z centralnych postaci renesansu był FICINO.To on wykrzyknął: „Poznaj samego siebie, o boski rodzie w człowieczym przebraniu!” Z kolei PICO DELLA MIRANDOLA napisał mowę O wielkości i godności człowieka.W średniowieczu byłoby to nie do pomyślenia.Poprzez całe średniowiecze w centrum zainteresowania był Bóg.Humaniści renesansu za punkt wyjścia przyjmowali człowieka.- Ale tak samo postępowali filozofowie greccy.- Dlatego właśnie mówimy o „odrodzeniu” humanizmu antycznego.Humanizm renesansowy jednak w większym stopniu, niż było to w antyku, cechował indywidualizm.Jesteśmy nie tylko ludźmi, jesteśmy także unikalnymi osobowościami.Taki pogląd mógł prowadzić do niepohamowanego wręcz czczenia geniuszu.Ideałem stał się „człowiek renesansu” - jak go dziś nazywamy - taki, który zajmuje się wszystkimi dziedzinami życia, sztuki i nauki.Nowy sposób patrzenia na człowieka wzbudził poza tym zainteresowanie anatomią ludzkiego ciała.Tak jak w antyku, zaczęto przeprowadzać sekcje zwłok, by dowiedzieć się, jak zbudowane jest ciało.Było to ważne zarówno dla nauk medycznych, jak i dla sztuki.W sztuce powszechne stało się znów przedstawianie nagiego ciała.Można powiedzieć, że nastąpiło to po tysiącletniej cnotliwości.Człowiek znów miał odwagę być sobą.Nie miał się dłużej czego wstydzić.- To było oszołomienie - stwierdziła Zofia, pochylając się nad stolikiem, który oddzielał ją od filozofa.- Bez wątpienia.Nowy pogląd na człowieka prowadził do nowego nastawienia do życia.Człowiek przestał istnieć tylko dla Boga.Bóg stworzył człowieka również dla samego człowieka.Dlatego ludzie mogą cieszyć się życiem doczesnym.A jeśli tylko człowiek może się swobodnie rozwijać, odkryje w sobie nieograniczone możliwości.Celem stało się przekroczenie wszelkich granic.I to także było nowością w stosunku do humanizmu antyku.Humaniści antyczni wskazywali wszak, że człowiek powinien zachować spokój ducha, umiar i opanowanie.- A humaniści renesansowi stracili umiar?- W każdym razie nie wykazywali się szczególnym umiarem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]