[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Gwara fonetyczna - o wymowie wyrazu (mogię, tera, letka, przyńdzie)Nieprawidłowości polegają na zwiększeniu spółgłosek g i k.Wprowadzani skróconych form wyrazu.Nie używanie pierwszej osoby w czasie przeszłym, ale trzeciej.Gwara służy:charakterystyce bohaterów bez wykształceniaożywia dialogi i wzbogaca zasób leksykalnyuprawdopodobnia postacienadają kolor otoczeniu„DOKTOR PIOTR”W utworze tym ukazano krajobraz społeczny wraz z szeregiem procesów ekonomicznych:Deklasacja szlachty w postaci Dominika Cedzyny i Polichrowicza, gdyż obaj wywodzili się z rodzin szlacheckich.Obaj musieli sprzedać ziemie i przenieść się do miasta.Cedzyna zatrudnił się jako dozorca u inżyniera Bijakowskiego przy budowie kolei, później został nadzorcą.Dominik nie umiał przystosować się do kapitalizmu, do zmiany systemu.Ma o sobie wysokie mniemanie jako awangarda narodu, typowe sądy szlacheckie.Bijakowskiego traktuje jak gorszego od siebie bo ten nie legitymuje się herbem szlacheckim.Pierwszy raz w życiu podejmuje się pracy.Traktuje to jako poniżenie, bardzo cierpi z powodu utraty ziemi.Rozwój gospodarki kapitalistycznej to grunty wykupowane na miejsca gdzie mają stanąć nowe fabryki (cegielnie).Również kolej przechodzić ma przez nowe grunty.Położenie chłopów - wieś podupada z braku finansów.Chłopi zmuszeni są do życia w lepiankach w których panuje wilgoć.Powoduje ona choroby.Źle się odżywiają.Zmuszani do pracy za małe pieniądze - 30 kopiejek, wyzyskiwani.Obcina się im wynagrodzenie i nie są w stanie się utrzymać.Nawet jeśli posiadają skrawki ziemi to muszą się godzić na takie warunki.Chłopów jest wielu, imają się różnej pracy, ale są wykorzystywani.Bieda i skrajna nędza powoduje, że ludzie ci zgadzają się na takie warunki.Powstanie inteligencji:Polichrowicz wyjechał ze wsi zasilając tę grupę społeczną.Piotr Cedzyna wyjechał z kraju na nauki, zdobywając wykształcenie i zawódZmiana systemu wartości.Dominik uważa siebie za przedstawiciela narodu.Dla niego ważna jest ziemia oraz kultywowanie tradycji.Jako szlachcic sarmacki wierzy, że to on i jemu podobni kształtowali i edukowali naród.Nie może się pogodzić.Jego syn Piotr ma inne poglądy.Uważa, że wszyscy są równi.Dla niego najważniejsza jest uczciwość i czystość sumienia.Wykształcenie i praca zapewniają życie.Powstanie burżuazji.Przykładem jest Bijakowski, którego prawdziwe nazwisko jest Bijak.Zmieniając nazwisko chciał pokazać rodowód szlachecki.Urodził się na ulicy Krochmalnej czyli dzielnicy biedoty warszawskiej.Właścicielka nauki wysłała go na nauki do szkoły.Był bardzo zdolny, ukończył studia matematyczne.Swoją służalczością zasłużył na protekcję, wykorzystał to.Pokorą i udawaną lojalnością pozyskiwał sobie ludzi, którzy umożliwiali mu awans.Po studiach rozpoczął pracę (budowanie mostów) dzięki, której dorobił się sporego majątku.Na budowie asystował.Majątku dorobił się nieuczciwie.Dawał łapówki oraz miał znajomości.Swoją rodzinę także wprowadził do burżuazji.Zaobserwować można było u niego brak odpowiedzialności z posiadanych pieniędzy.Chytry dorobkiewicz.Dominika traktuje z wyższością i pogardą.Stara się wetować na nim wszystkie nieprzyjemności zaznane w dzieciństwie.Skąpy, wie, że Cedzyna wyzyskuje robotników, ale sam go do tego zachęcał.Wady nowobogackich.Bez skrupułów dorabia się zabiegami obłudy, pochlebstwa i wyzysku.Klasa ludzi, którzy otrzymali pieniądze, ale nie mogli ich wykorzystać.Trzy Płaszczyzny „Doktora Piotra”opowiadanie o realiach społeczno-ekonomicznych epokio krzywdzie społecznejo dramatach trudnych wyborów, postaw moralno-etycznych gdzie musi zostać wybrana moralność, uczciwość lub uczucieUtwór ten można interpretować na wiele sposobów.Utwór prezentujący sytuację ekonomiczno-społeczną drugiej połowy XIX wieku.Utwór o dwóch postawach etycznych.O dwóch bohaterach różnych pokoleń.Dominik Cedzyna jest wyniosły, dumny ze szlacheckiego pochodzenia, gardzący innymi, nie dostrzegający krzywdy chłopów.Pracowity, zle nie ma zawodowej etyki (oszujkuje chłopów wiedząc, że nie jest to moralne).Myśli dawnymi kategoriami, honorowy.Wykorzystuje chłopów uważając, że tak ma być, że powinni go słuchać.Piotr Cedzyna jest uczciwy, pracowity, szanuje swoją pracę oraz innych gdyż każdy ma równe prawa do pracy.Pogłębia wiedzę widząc w niej klucz do dobra przyszłości.Dla niego nie jest ważne pochodzenie, ale wykształcenie zdobyte pracą bezkompromisową.Jest maksymalistą etycznym i bardzo kocha ludzi.Obu łączy wielka miłość, która sprawia, że Piotr wraca do kraju mimo korzystnych propozycji.Gdy odkrywa, że ojciec opłacał jego studia pieniędzmi robotników chce wracać i oddać je.Konflikt moralny między miłością do ojca, swoimi ideałami.Tragizm bo każde wyjście jest złe.Chce oddać pieniądze by uratować honor ojca.Dominik traci syna przez wielką miłość, która nakazywał mu okradać robotników dla niego.Po jego stronie działa miłość bo nie działał on z premedytacją.Nie wiedział, że czyni źle.Jednak racje są po obu stronach.Nie zawsze dążenie do celu jest opłacalne np.: „Lord Jim”, „Dzika kaczka”.Utwór ten opowiada o samotności człowieka (Dominika):oddalenie od dotychczasowego trybu życiautrata synautrata majątkunowe warunki życia odsunęły go od klasy społecznej.nie ma przyjaciół kogoś bliskiego.Nie ma oparcia na innym człowieku.oddalony od innych ludzinie czuje związku z innymi.Nikogo nie uznaje za równorzędnego człowiekaSamotność Piotra:żyje na obczyźnie, tęskni do krajużyje bez ojcaniedocenionyosoba, którą daży szacunkiem i miłością nie rozumie go, jego poglądów, wartości moralnychnie zgadza się z ojcem i chce mu pokazać, że robi on źle.Konflikt pokoleńSkazuje się na samotność wyjeżdżając z kraju - ostatecznieSamotność obojga potęgowana jest przez niemożność zrozumienia się.Konflikt dwóch sposobów rozumowania.Dominik to przedstawiciel przemijającej ideologii szlacheckiej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]