[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.sytuacjach granicznych, kryzysowych,ujawniających (nieprzezwycię\alną) tragiczność człowieka (nieuleczalna choro-ba, niezasłu\one cierpienie, daremność ofiary, śmierć kogoś bliskiego i nieu-chronność własnej śmierci).Egzystencjaliści cenią autentyczny sposób bycia,rezygnujący z usuwania prawdy o człowieku poza granice świadomości, z po-postawy etyki, Lublin 1989.Marksistowski punkt widzenia: K.M a r t e 1, U podstaw fenomeno-logii Husserla, Warszawa 1967.199Egzystencjalis'ci korzystali zarazem z pewnych szczegółowych analiz Hegla, dotyczących(np.) tzw.s'wiadomości nieszczęśliwej, relacji: pan-niewolnik.270 przestawania na tym, co się" robi, uciekania w werbalne, wysoce hipotetyczne(spekulatywne) rozwiązania optymistyczne.Nie wchodząc tu w szczegóły myśli egzystencjalistycznej - zresztą na swójsposób bogatej i zró\nicowanej - ani w ich ocenę, trzeba jednak zwrócić uwagęa dwa momenty: egzystencjalizm rozwa\ając sprawy bytu w perspektywie wy-nłącznie człowieka (a ściślej: zawartości jego prze\ywania!) nara\ony jest naskategorializowanie i zsubiektywizowanie bytu, nadto arbitralnie i jednostronnieakcentuje poznawczą funkcję niektórych, pesymistycznych aspektów ludzkiego\ycia i działania.Rozró\nia się egzystencjalizm teistyczny (np.Marcel) i ateistyczny (np.Sartre); niektórzy egzystencjaliści bądz pomijają tę sprawę, bądz niewyraznie,niejednoznacznie formułują swoje stanowisko.Z wymienionych autorów jedniprotestują przeciwko nazywaniu ich egzystencjalistami (Heidegger, Marcel), dladrugich egzystencjalizm stanowi jedną z faz rozwoju ich poglądów (Sartre).Kierunkiem postfenomenologicznym, kontynuującym i częściowo przezwy-cię\ającym pewne wątki filozofii \ycia i egzystencjalizmu, jest wspomniana ju\wy\ej (s.250) f i l o z o f i a d i a l o g u (spotkania), według której czło-wiek jako byt osobowy staje się i określa w relacji do Drugiego, w spotkaniu, wobliczu Innego; relacja międzyosobowa jest radykalnie ró\na od relacji międzyrzeczami.41 04.EGZYSTENCJALIZM FENOMENOLOGICZNY.- Wypracowana przez feno-menologię technika oglądu i opisu tego, co bezpośrednio dane, mo\e być stoso-wana nie tylko przy uprawianiu teorii poznania czy budowania podwalin teoriibytu, lecz równie\ przy penetracji subiektywności, indywidualnego strumieniaświadomości.Zresztą fenomenologowie, E.Husserl i M.Scheler, dostarczyliszeregu opisów i analiz inspirujących egzystencjalistów, wa\nych dla właściwe-go ujęcia bycia-człowieka-w-świecie.Typowymi przedstawicielami egzystencjalizmu fenomenologicznego (zwane-go te\ fenomenologią egzystencjalną) są: Martin Heidegger (1889-1976), JeanPaul Sartre (1905-1980) oraz Maurice Merleau-Ponty (1908-1961).Najwa\niejszym z nich pod względem filozoficznym i bardzo wpływowymmyślicielem jest Heidegger.Dla niego człowiek to byt niejako rzucony w świat;jako Dasein" (to-oto-tutaj-istnienie) jest konkretnym ujawnieniem - jedynymdostępnym człowiekowi - bytu.Byt ( Sein") jednak nie tylko odsłania się, lecz iukrywa, ma aspekty pozytywne i negatywne, racjonalne i irracjonalne.Byt( Sein") jest horyzontem tego, co dane, warunkiem poznawalności tego, cobytuje (bytów - Seiende").Nabiera sensu w relacji do Dasein" (egzystencjiludzkiej).Istotą człowieka ( Dasein") - nie wchodzimy tu w szczegóły - jesttroska, ugruntowana w trwodze, w istnieniu-ku-śmierci.271 Byt ( Sein") dany jest bądz pośrednio, poprzez Dasein", bądz bezpośrednio,poprzez przedpojęciowe i niedyskursywne ujęcie, zwane przez Heideggera my-śleniem" ( Denken").Przez fenomenologię (zwaną te\ niekiedy hermeneutyką)autor Sein und Zeit rozumie poszukiwanie i ujawnianie tego, co zakryte, a costanowi sens, rację, podstawę lub cel tego, co bezpośrednio dane.Metoda Hei-deggera - znowu nie mo\emy tu wchodzić w szczegóły - pod pewnymi wzglę-dami istotnie się ró\ni od metod fenomenologicznych.Jest często interpretacją, anie oglądem200.Dodajmy, i\ fenomenologowie egzystencjalni opowiadają się (tak czy ina-czej) za realizmem i odrzucają husserlowską redukcję transcendentalną201.200Egzystencjaliści operują swoistą terminologią, trudnymi do jednoznacznego czy chocia\bywyraznego zrozumienia zwrotami (np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]