Gabriel Richard Scypion Afrykański Starszy. Największy wódz starożytnego Rzymu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Scypioni inni dowódcy zorientowali się, że armia rzymska potrzebuje cięższychoddziałów piechoty, które będą mogły wytrzymać silne uderzenie wroga47.Polibiusz zapisał, że podczas bitwy pod Ilipą rzymskie kohorty składały się ztrzech manipułów, w których skład wchodziła ciężkozbrojna piechota - czyli 360ludzi - i jednego manipułu liczącego 60 lekkozbrojnych velites, czyli razem 420żołnierzy48.Lekka piechota uformowana w kohorty stawała na przedzie.Jej roląbyło ochranianie piechoty ciężkozbrojnej oraz ciskanie pocisków w stronę wojskprzeciwnika przed przystąpieniem głównych wojsk do bitwy.Scypion wyszkoliłswoje oddziały w przegrupowywaniu się na rozkaz, w razie potrzeby, z manipułuw kohortę49.Potrafiły one również z kohorty ponownie utworzyć manipuł.Po razpierwszy Rzymianie wykorzystali tę jednostkę manewrową w bitwie pod Ilipą,kiedy Lucjusz Marcjusz i Marek Juniusz wzięli trzy pierwsze szwadrony, przednimi -jak zwykle - lekkozbrojnych kopijników, nadto trzy oddziały piechoty, któreto jednostki w piechocie rzymskiej noszą nazwę kohort [.]"5�.Scypion użyłowych ciężkozbrojnych kohort do przeprowadzenia ataku na skrzydła wroga izmuszenia ich do przesunięcia się w kierunku centrum pola bitwy, tak jakHannibal wykorzystał swoje ciężkozbrojne falangi pod Kannami.Pózniej,podczas bitwy nad Ebro, Scypion rozstawił kohorty w poprzek wąskiej doliny,uniemożliwiając wojskom przeciwnika posuwanie się naprzód.Czy jednak to Scypion wymyślił kohortę? Pierwsze znane użycie określeniacohortes pojawia się u Liwiusza, w opisie wydarzeń w 210 r.p.n.e.w Hiszpaniiprzez Lucjusza Marcjusza, po śmierci braci Scy-pionów i ustanowieniurzymskiej linii na rzece Ebro.Liwiusz pisze, że Marcjusz rozstawił rzymskąkohortę wspieraną przez jazdę" w lesie, aby pilnowała drogi prowadzącej doobozu51.Wydarzenia te miały miejsce przed przybyciem Scypiona do Hiszpanii,możliwe więc jest, jak sugeruje M.J.V.Bell, że to Marcjusz po raz pierwszywykorzystał kohortę w bitwie.Biorąc pod uwagę, że był on świadkiem działańprzeciwko plemionom iberyjskim i rozbicia armii dowodzonej przez Scypionów,całkiem możliwe wydaje się, że ten doświadczony w dowodzeniu oddziałamipiechoty wódz zdał sobie sprawę z koniecznościstworzenia ciężkozbrojnych oddziałów piechoty do walki z iberyjskimisojusznikami Kartaginy.Po przybyciu Scypiona prawdopodobnie przedstawiłswój pomysł nowemu dowódcy.Scypion na szczęście docenił ten pomysł iwprowadził kohortę jako jedną z formacji bojowych legionu.Scypion potrzebował każdego żołnierza, jakiego mógł pozyskać, żebypodjąć wiosenną kampanię przeciwko armiom kartagińskim.Pomimo że Rzymwiele się spodziewał po działaniach wojennych Scypiona w Hiszpanii, niedostarczył wystarczającej liczby ludzi, aby można było je zrealizować do końca.Chciał się zmierzyć z głównymi siłami Kartaginy i niedobory te mogły zagrozićcałemu przedsięwzięciu.Polibiusz i Liwiusz informują, że Scypion uzyskałdodatkową ilość wojska po wyciągnięciu 48 okrętów ze swojej floty na brzeg iwcieleniu ich załóg do wojsk lądowych52.Na każdym z rzymskichczterorzędowców znajdowało się 270 wioślarzy, 30 marynarzy i 120 żołnierzy53.Scypion wcześniej obsadził swoje okręty jeńcami kartagińskimi i przeniósłlegionowe oddziały piechoty na statki54.Tak więc teraz Scypion dysponowałjedynie trzydziestoma oddziałami, które mógł wcielić do swoich legionów, byzwiększyć ich siłę bojową.Włączenie piechoty z okrętów do sił lądowych powiększyło wojska Scypionao 3600 żołnierzy, czyli niemal cały legion w pełni wyposażonych i uzbrojonychżołnierzy.Rzymscy żołnierze byli wyspecjalizowani w walce wręcz na pokładzieokrętów lub przeciw wojskom zajmującym pozycje na brzegu morza.Załogirzymskich wioślarzy na 30 statkach, którymi Scypion dotarł do Hiszpanii,wzmocniły wojska lądowe o kolejnych 8100 ludzi.Płatnerze z Nowej Kartaginy iprzejęte składy broni dostarczyły oręża i ekwipunku dla wcielonych do armiilądowej wioślarzy.Ci wszyscy niewytrenowani jeszcze wioślarze szybkowyszkolili się w nowej taktyce.Chociaż Scypion miał wystarczającą liczbę ludzi,aby wystawić dodatkowe trzy legiony, nierozsądne byłoby wykorzystanie ich wwalce bez wcześniejszego wyszkolenia.Najlepszym rozwiązaniem byłoumieszczenie tych żołnierzy w istniejących już sześciu legionach,prawdopodobnie w oddziałach wchodzących w skład manipułów.W ten sposóbScypion mógł powiększyć siłę każdego z legionów do ponad dwóch tysięcyludzi.Rzymianie nie moglijednak pozwolić sobie na całkowitą rezygnację z floty, dlatego najpraw-dopodobniej nie wszystkie dostępne oddziały zostały włączone do siłlądowych55.Nawet gdyby tylko połowa ludzi służących na okrętach zostałaprzeniesiona, wzmocniłoby to siłę każdego z sześciu legionów, którymidysponował Scypion w Hiszpanii, z 4000 do 50005\Scypion dowodził więc teraz olbrzymią armią.Niewielkie straty w ludziach,jakie poniósł pod Nową Kartaginą, w minimalnym stopniu dotknęły jego liczące28000 piechoty i 1600 jazdy wojska.Jeśli Scypion zwiększył liczebnośćkażdego legionu do 5000, oznaczałoby to, że wojska, którymi dysponował napoczątku, wzmocnił dodatkowymi sześcioma tysiącami ludzi, zwiększającliczebność swojej armii do 34000 żołnierzy57.Howard Scullard sugeruje, żepodczas marszu armii Scypiona na południe dołączyło do niej 6000-12000żołnierzy iberyjskich, dzięki którym liczebność wojsk rzymskich wzrosła do40000.Gdy nadeszła wiosna, Scypion zaczął przemieszczać się na południe,po drodze zbierając swoje oddziały.Tajemnicą pozostaje, dlaczego Kartagińczykom nie udało się skoncentrowaćsił przeciwko wojskom rzymskim.Odległość dzieląca trzy armie kartagińskie,którą musiały pokonać, aby się połączyć w dolinie Baetis, była mniejsza niż ta,którą musiały przejść oddziały Scypiona.Nawet jeśli wezmie się pod uwagęukształtowanie terenu, utrudniające marsz, nie wydaje się, aby było towystarczające wyjaśnienie niepodjęcia przez Kartagińczyków wspólnegowysiłku przeciw Rzymianom.Tłumaczenie Polibiusza, iż pozostali wodzowiekartagińscy byli wrogo nastawieni do Hazdrubala, jest mało przekonujące58."Według Liwiu-sza, armie dotarły na miejsce kilka dni po walce"59, co oznacza,że wojskom kartagińskim ostatecznie udało się dołączyć do Hazdrubala podBekulą, przybyły jednak zbyt pózno.Jedynie jeśli założymy, że pozostałe armie kartagińskie zamierzałyprzyłączyć się do Hazdrubala pod Bekulą, jego akcja ma militarny sens.Zarówno Liwiusz, jak i Polibiusz zapisali, że Hazdrubal zdecydował się zmierzyćz wojskami Scypiona, ponieważ już wówczas liczne plemiona iberyjskieprzechodziły na stronę Rzymian.Chociaż kartagiński wódz wiedział, że armiaScypiona jest silniejsza niż jego, prawdopodobnie mimo wszystko zdecydowałsię na podjęcie ryzyka walki [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki