[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. O kaszubskiej Madonnie słyszał również pisarz gdański, Lech Bądkowski, o czym wiemy od jegoprzyjaciół, lecz nawet jeśli rzeczywiście jak zapewniał miał jakieś związane z nią plany twórcze, toprzedwczesna śmierć nie pozwoliła mu ich zrealizować.Nieprawdą natomiast jest, jakoby stan wojennydefinitywnie przekreślił wszelkie szanse szerszego opracowania tego zagadnienia, czego oczywistymdowodem jest przecież niniejsza praca.[Jednak z różnych przyczyn, w stanie wojennym nie udało się jej wydać oficjalnie .Dlawydawnictw podziemnych, z kolei, była ona zbyt łagodna przyp.J.L.] To właśnie w staniewojennym dziejami kaszubskiej Madonny zainteresował się inny gdański pisarz, Jerzy Limon., autoropowiadania na ten właśnie temat.Można odnieść wrażenie, że opowiadanie to, zatytułowane Kaszubska Madonna , oparte jest na wątkach autobiograficznych.Z braku miejsca nie możemy,oczywiście, całości tego krążącego po mieście w maszynopisach utworu przytoczyć, przeto wybraliśmykilka fragmentów, dla naszych celów istotnych.[I chyba na tym skończę; dłużej już nie mogę. dopisekautora na marginesie J.L.]W opowiadaniu Limona pojawia się czwórka młodych przyjaciół, którzy za namową głównegobohatera, Tadeusza pracownika Polskiego Radia w Warszawie w sierpniu 1980 roku jadą nad morze,do Lisiego Jaru, który polecił im ktoś ze znajomych.Tadeusz chce przy okazji przeprowadzić wywiad zeznanym pisarzem kaszubskim, Janem.Narzeczona Tadeusza, Kasia, jest świeżo upieczonym historykiemsztuki i szczególnie interesuje ją rzezba średniowieczna.Natomiast Jędruś i Tomenio to weseli kompani,którzy jadą nad morze, by odpocząć od duchoty miasta i nieco się rozerwać (co każdy z nich rozumie naswój sposób).Przyjechawszy na miejsce rozklekotanym samochodem Tadeusza, wynajmują pokoje umiejscowego rybaka, z którym jednak bliższych kontaktów nie udaje im się nawiązać.Mijają dniwypełnione słońcem, plażą i morzem oraz wieczornymi wypadami do jedynego�w okolicy nocnegolokalu, w którym odbywa się dancing.Przychodzą tam się zabawić wyłącznie letnicy, a dla miejscowychjedynie w kącie ustawiony jest stolik, przy którym, bez wykupywania dla innych obowiązkowejkonsumpcji, mogą wychylić jedną czy dwie szybkie wódki .Z nimi również nie można było nawiązaćkontaktu, chociaż Jędruś najbardziej w tych sprawach doświadczony próbował zakolegować się z64 nimi przy kielichu.Ale dni mijają szybko, chociaż prawie w zupełnej izolacji od świata , telewizjibowiem nie oglądają, radia nie mają, a po gazety nie można się do jedynego w okolicy kiosku dopchać.Ktoś obcy przekazuje im pogłoski o strajkach w Gdańsku, wprowadzony zostaje zakaz sprzedażyalkoholu, ale miejscowi nic nie wiedzą i najbardziej przejęci są cudem , jaki się właśnie wydarzył:dzieciom z kolonii ukazała się Matka Boska; widziały Ją ponoć w morzu, całą w kwiatach.Przyjacielenadziwić się nie mogą, że w kraju jeszcze taka ciemnota .Dochodzi w końcu do spotkania z Janem;wywiad jednak zupełnie się nie udaje.Jan nie chce mówić o swojej twórczości, a w zamian tego ostroatakuje politykę prowadzoną przez władze wobec Kaszubów.Tadeusz, który niewiele miał czasu, żebysię do wywiadu przygotować, wtrąca niefortunne zdanie, że przecież nakładem wielkich kosztówpowstał skansen we Wdzydzach , na co spokojny do tej pory Jan reaguje gwałtownie i dotknięty dożywego, mówi dobitnie: To wy jesteście skansen .Zapada kłopotliwe milczenie, które ratuje Kasia,wypytując Jana o okoliczne kościoły, zabytki i legendy.Nawiązują, jak to się mówi, kontakt, po czymumawiają się na następny dzień na zwiedzanie okolicy.Kiedy czwórka przyjaciół jest już w domu, Kasiaśmieje się z Jana, że między innymi zaproponował jej nie lada atrakcję , a mianowicie pielgrzymkę do pomnika żołnierza radzieckiego. Słowo daję mówi ze śmiechem Kasia nikt mi w Warszawie nieuwierzy .Następnego dnia mężczyzni leczą kaca po wypiciu wszystkich zapasów , a Kasia jedzie z Janem nawycieczkę po okolicy.Jej zwieńczeniem jest wizyta na pewnym cmentarzu, na którym właśnie stoi ówpomnik.Kasia, niechętna do tej pory, jest wyraznie zafascynowana. Wiesz powiedziała z powagą tobardzo dziwna rzezba.Bardziej wygląda na odlew.A przecież kamień.To, bo ja wiem, jakiśhiperrealizm, jakiś niesamowity wprost weryzm.Jak maska pośmiertna.Zobacz, on nawet nie jestogolony.Ta gęsta szczecina.Jak on to wyrzezbił? Niesamowite .Jan patrzył na posąg, który znał od dzieciństwa, z pewnym zdziwieniem, jakby i on go pierwszy razzobaczył.Był naturalnej wielkości, a padający żołnierz był jego, mniej więcej, wzrostu. Na pobliskimcmentarzu zwraca uwagę pomnik Radzieckiego %7łołnierza, w którym artysta w doskonały sposóbuchwycił pełnię grozy śmierci pisano w przewodniku po okolicy. I zobacz ciągnęła Kasia, przejęta jak dziecko, które w trawie odkryje nagle tajemny dotąd, nieznany świat on ma różne buty.Każdy inny.Jak te wszystkie szczegóły są dopracowane! A w ogóle toon mi bardziej przypomina ekstazę świętej Teresy, niż taki ot, zwykły wojskowy posąg.Czy nikt niebadał pochodzenia tej rzezby? Skąd właściwie się tu wzięła? Może to ktoś z naszej ASP? Wszyscy się zastanawiali Jan patrzył z uwagą na jej przejętą twarz ale niczego nie wiadomo napewno
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
