[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Obca nam obawa, aby nas nieobecność jego niezmroziła, kiedy muska nas zaledwie z ukosa swymi promieniami i nie lękamy się jego żaru,kiedy prostopadle z zenitu w nas godzi.Z jednakową zawsze twarzą witamy upał słoneczny imrozy, niedostatek i urodzaj.Jednym słowem, żyjemy z mozołu własnych rąk i mamywszystko, czego zapragnąć możemy, gdyż zadowalamy się tym, co posiadamy.Rzekłem ci towszystko, szlachetny młodzieńcze, abyś wiedział, jakie życie cię czeka i znał warunkinaszego bytu, które ci tutaj w grubych zarysach odmalowałem.Niezliczone mnóstwo innychszczegółów odkryjesz z czasem, przebywając z nami i dowiesz się rzeczy nie mniej godnychuwagi jak te, o których słyszałeś.To rzekłszy umilkł wymowny Cygan, Andrzej zaś oświadczył, że niezmiernie mu byłoprzyjemnie zapoznać się z tak chwalebnymi statutami, że zamierza zastosować się wewszystkim do tych zwyczajów, opartych na tak trwałych podstawach polityki i zdrowegorozsądku i żałuje tylko, iż nie dowiedział się wcześniej o wesołym trybie życia, jaki wiodą.Dodał, że od tej chwili wyrzeka się i swego tytułu szlacheckiego, i próżnej pychy ze swegodostojnego rodu, składając wszystko pod ich jarzmo, a raczej pod prawa, którymi się rządzili,skoro tak cennym skarbem nagradzając chęć służenia im, oddają mu boską Preciosę, za którąon porzuciłby korony i cesarstwa, a raczej po to jeno pożądałby ich, aby u stóp ukochanej jezłożyć.Odparła mu na to Preciosa: Skoro panowie prawodawcy postanowili, że jestem twoją i w twoje ręce mnie oddali, ja,z prawa mojej woli, które silniejsze jest od wszystkich innych, wywiodłam, że jeśli zgadzamsię do ciebie należeć, to tylko pod warunkami, któreśmy wspólnie z tobą rozpatrzyli, zanimmiędzy nas przybyłeś: dwa lata żyć musisz w naszej kompanii, zanim wolno ci będzieuczynić ze mnie twoją towarzyszkę; w ten sposób ani tobie za lekkomyślność nie przyjdziepokutować, ani ja za pośpiech nie będę zwiedzioną.Warunki obalają prawa: jeśli zechceszzastosować się do tych, które ci postawiłam, być może, iż ja twoją zostanę, a ty moim; jeślizaś nie zgadzasz się na nie, muł twój jeszcze nie zabity, odzież twoja nie naruszona i zpieniędzy, które zabrałeś, nie brak ani szeląga: nieobecność twoja w domu dnia całego nawetnie trwała, a do zmierzchu dość czasu jeszcze pozostaje, abyś mógł się namyślić i postanowić,co ci czynić wypada.Ci oto panowie mogą oddać w twoje ręce moje ciało, ale nie duszę,która jest wolna, urodziła się wolna i wolna będzie, dopóki ja sama nie zechcę jej ujarzmić.Jeśli pozostaniesz z nami, szanować cię będę; jeśli wrócisz do swoich, nie będę cię goniła,gdyż, według mego zdania, miłosne uniesienia dopóty nie dają się ujarzmić, dopóki niezastąpi im drogi rozsądek albo rozczarowanie.Nie chcę, abyś był dla mnie jak myśliwy, którygdy złapie jednego zająca, porzuca go potem, by uganiać się za innym, który przed nimucieka.Bywają oczy, które na pierwsze wejrzenie nie umieją odróżnić szychu od złota, lecz zczasem poznają się na różnicy między szlachetnym metalem a nędzną imitacją: mówisz o mejpiękności, że wolisz ją niż słońce i cenisz bardziej niż złoto; a któż mnie zapewni, że z bliskanie wyda ci się ona jeno własnym cieniem i nie powiesz, gdy się jej dotkniesz, że wszystko wniej tylko ułudą? Daję ci dwa lata czasu, abyś się przekonał, co wybrać winieneś, co odrzucić;jeśli bowiem chodzi o przedmiot, który raz kupiony nie prędzej może być odrzucony jak ześmiercią, dobrze to, aby nabywca miał czas przyjrzeć i poznać wszystkie jego wady i zalety.Bo ja nie kieruję się tą samą barbarzyńską i zuchwałą samowolą, którą snadz moi krewnipostawili sobie za prawo, gdy opuszczają swe żony i kary im wymierzają według własnegowidzimisię: ja, ile że nie zamierzam postępowaniem swoim na żadną karę sobie zasłużyć, niechcę też mieć za towarzysza człowieka, który by zdolny był bez przyczyny mnie porzucić. Dobrze mówisz, Precioso przerwał jej w tym miejscu Andrzej. Jeśli przeto chcesz,28 abym rozproszył twe obawy przysięgając ci, że ani na krok nie odstąpię od tego, co mirozkażesz, powiedz, jakiej wymagasz ode mnie przysięgi albo w jaki inny sposób mogę cię oszczerości moich zamiarów zapewnić: cokolwiek postanowisz, chętnie uczynię. Przysięgi i obietnice, które składa więzień w nadziei, że wolność odzyska za ich sprawą odparła Preciosa rzadko się spełniają; tę samą miarę, zda mi się, należy przykładać doprzysięgi zakochanego, który, aby celu swego dopiąć, obiecywać będzie skrzydła Merkuregoi gromy Jupitera, jak to mi się wydarzyło z pewnym poetą, który przysięgał na nurty Styksu,że mi te dowody swej miłości przyniesie w darze.Nie chcę ja przysiąg, mości Andrzeju, aniobietnic: choć, aby ten nowicjat, który postanowiłam, wszystko między nami rozstrzygnął imoją rzeczą będzie bronić się, gdybyś w czymkolwiek zamierzał mnie skrzywdzić. Niech więc będzie jak mówisz rzekł Andrzej o jedną rzecz tylko poprosić chcę tychpanów, a moich towarzyszów: oto oddadzą mi oni przysługę, jeśli w ciągu pierwszegomiesiąca przynajmniej nie będą mnie zmuszali do żadnej kradzieży, gdyż zdaje mi się, żemusiałbym wziąć niejedną lekcję, aby zostać dobrym złodziejem. Cicho, synu rzekł stary Cygan wierz mi, iż tak cię tutaj wymusztrujemy, że wkrótcebędziesz istnym orłem w naszym rzemiośle, a kiedy dobrze je poznasz, tak w nimzasmakujesz, że palce będziesz sobie oblizywał.Czyż to nie dziw, gdy człowiek wychodzirano z próżnymi rękoma i obciążony ładunkiem wraca wieczorem do domu? Widziałem ja i takich, którzy spod chłosty wracali do domu wtrącił Andrzej. Pieczone gołąbki.wszak znasz przysłowie odparł starzec. Wszyscy na tym świeciewystawieni bywamy na przeróżne niebezpieczeństwa: złodzieja rzemiosło, które uprawia,naraża na galery, chłostę i szubienicę; ale czyż dlatego, że okręt jakiś rozbije się lub utonie,inni mają zaniechać żeglugi? Aadnie by to było, gdyby dlatego że wojna pochłania ludzi ikonie, znieść miano rzemiosło żołnierza.Zresztą, wiedzieć musisz, że być skazanym przezsąd na chłostę jest to dla nas tyle, co uzyskać prawo noszenia znaku szlachectwa na plecach, awiększy to zaszczyt, niż najwyższy order na piersi mieć zawieszony.Sztuka na tym jedyniepolega, aby nie popsuć sobie szyków w kwiecie lat młodych i przy pierwszych jużprzewinieniach, bo jeśli chodzi tylko o połechtanie pleców albo o robienie drągiem w wodziena galerach, wszystko to rzeczy dla nas splunięcia niewarte
[ Pobierz całość w formacie PDF ]