[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.WiększośćHiszpanii pozostała jeszcze niezdobyta, jednak po bitwie pod IlipąKartagińczycy nie byli już w stanie powstrzymać Rzymian przed przejęciemkontroli nad całym półwyspem.Szybko objęli Gades, nie mogli jednak unie-możliwić Rzymianom spacyfikowania plemion iberyjskich za pomocą działańdyplomatycznych lub siłą.Hiszpania przestała stanowić militarne zapleczeKartaginy, a zwycięstwo Scypiona uniemożliwiło drugi najazd Kartagińczykówna Italię.Hannibal mógł kontynuować walkę, jednak po Ilipie klęska Kartaginybyła już tylko kwestią czasu. 5StrategiVazdy rzymski dowódca po rozbiciu wojsk kartagińskich na PółwyspieIberyjskim uznałby, że w pełni wykonał swoje zadanie.Jednak nie Scypion,który jak zapisał Liwiusz, uważał to odzyskanie krajów Hiszpanii za małą rzeczwobec żywionych w sercu wielkich nadziei i ambicji.Widział przed sobą już iAfrykę, i Kartaginę"1.Zapewne Scypionem kierowała zarówno chęć zdobyciasławy, jak i zamiar trwałego rozwiązania problemu zagrożenia Rzymu ze stronyKartaginy.W znacznym stopniu przewyższał on współczesnych sobie rzymskichdowódców, których myślenie strategiczne nie wykraczało poza daną prowincję.Tacy ludzie jak Kwintus Fabiusz Maksymus i członkowie jego stronnictwa wsenacie postrzegali wyparcie Hannibala z Italii jako najważniejszy celstrategiczny.Fabiusz uważał, że opuszczenie Półwyspu Apenińskiego przezHannibala pozwoli Rzymowi na nowo podjąć ważne zadanie powiększaniaterenów uprawnych oraz zakończyć opanowywanie północnej części Italii.Zdaniem Scypiona taka polityka była niebezpiecznie krótkowzroczna.Rzymponiósł ogromne szkody podczas tej wojny i samo wyparcie Hannibala z Italiibyłoby marną rekompensatą.Ponadto rezygnacja z zadania Hannibalowiostatecznej klęski i umożliwienie Kartaginie odbudowania jej potęgi sprawiłyby,iż Kartagińczycy ponownie rzuciliby wyzwanie Rzymowi.Polityka Fa-biuszadawała Kartaginie możliwość ofensywy strategicznej i w niewielkim stopniuzapewniała Rzymowi długotrwałe bezpieczeństwo.Scypion bardziejrealistycznie oceniał interesy Rzymu.Rozumiał, że to Hiszpania, a nie Italia makluczowe znaczenie dla kartagińskiego układu sił.Był przekonany o tym, że ze względu na bogactwa, zasoby ludzkie istrategiczne położenie umożliwiające prowadzenie operacji przeciw Italii,Sardynii i Korsyce kraj ten nigdy nie powinien ponownie się znalezć podpanowaniem Kartaginy.Rzym musiał teraz objąć kontrolą ten obszar zapomocą oddziałów wojskowych i garnizonów.Dla miasta-państwa, któredotychczas nie miało posiadłości poza Pół-wyspem Apenińskim, strategicznewymagania związane z wojskową okupacją były całkowicie nowe.Co więcej,Scypion postrzegał zajęcie Hiszpanii jako początek terytorialnej ekspansjiRzymu.Rzym nie był bezpieczny, dopóki Kartagina nie została ostateczniepokonana, tak aby nigdy więcej nie zagrozić jego interesom w zachodniej częściMorza Zródziemnego.Bezpieczeństwo Rzymu mogło zostać zapewnionejedynie poprzez militarne działania na wybrzeżu północnej Afryki, stałąobecność handlową i dyplomatyczną oraz rozwój strategii wojskowej.Niemożna było jednak podporządkować Kartaginy bez uprzedniego zadaniaostatecznej klęski Hannibalowi i rozbicia jego armii.Kartagińska siła militarnamusiała zostać zredukowana do tego stopnia, aby była ona jedynie w stanieutrzymać wewnętrzny porządek i obronić się przed lokalnymi najezdzcami.Klęska Hazdrubala nad rzeką Metaurus uchroniła Rzym, Hannibal jednak nadalpozostawał na Półwyspie Apenińskim.Przez wiele lat nie udało się wyprzeć goz Italii i wydawało się, że konieczne będą jeszcze lata militarnego wysiłku, abytego dokonać.Scypion rozumiał, że aby wypędzić Hannibala z Italii, trzebazaatakować Kartaginę - kartagiński wódz zostałby wówczas zmuszony doodwrotu, aby bronić miasta.Decyzja o pozostaniu w Italii w takichokolicznościach byłaby strategicznym błędem.To właśnie te cele, związane zzapewnieniem bezpieczeństwa republiki, przyświecały Scypionowi, gdy pozwycięstwie nad Ilipą zaczął planować inwazję na północną Afrykę.AFRYKANieczęsto się zdarza wódz, który woli osiągać swoje cele za sprawądyplomacji niż wojny, a określenie, czy w danych okolicznościach le- piej podjąć działania militarne czy dyplomatyczne, jest strategicznymwyzwaniem.Dla Scypiona oba rozwiązania były jedynie środkami doosiągnięcia celu i żadnego nie cenił bardziej, jeśli okoliczności wyraznie niewskazywały na przewagę jednego z nich.Wiedział, że nie da się Kartaginyostatecznie pokonać bez użycia siły.Aby ułatwić sobie to zadanie, zaangażowałsię w działania dyplomatyczne zmierzające do pozbawienia Kartaginy jejpółnocnoafrykańskich sojuszników i zyskania sprzymierzeńców dla Rzymuprzed ostateczną konfrontacją z wrogiem.Zwycięstwo Scypiona nad Ilipązmieniło układ sił na korzyść Rzymu.Masynissa, król Numidii, który wcześniejdowodził jazdą Hazdrubala, zrozumiał tę zmianę.Dlatego dowodząc jazdąMagona pod Gadesem - za pośrednictwem Marka Silanusa, podkomendnegoScypiona, potajemnie przeszedł na stronę Rzymian.Dowodził oddziałami jazdypodczas bitwy, w której zginęli ojciec i stryj Scypiona.Pod Bekulą Scypionpojmał młodocianego bratanka Masynissy, lecz zwrócił go całego i zdrowegorodzinie2.Teraz Masynissa zaproponował Rzymowi sojusz.Aby zagwarantować sobie możliwość dotrzymania obietnicy, Masynissapostanowił wrócić do Afryki i upewnić się, czy jego lud jest gotów poprzeć jegodecyzję o zmianie sojuszu.Liwiusz pisze, że przyczyny nagłej zmiany nie takwyrazne były u niego w tym czasie [.]"3.Powodem tym, jak się zdaje, byłaśmierć ojca Masynissy - Gali, króla wschodniej Numidii - i uzurpacja władzyjednego z pretendentów do tronu, który korzystał ze wsparcia Syfaksa iKartagińczyków.Syfaks, władca zachodniej Numidii, zamierzał wcielićwschodnią część do swojego królestwa4
[ Pobierz całość w formacie PDF ]