[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W tym samym czasie inny korpus rosyjski, dowodzony przez feldmarszałkaaustriackiego, barona Jerzego Ogilvy ego, stał pod Narwą.Ogilvy ego zwerbował w WiedniuPatkul.Spod Narwy także nie można się było doczekać żadnej pomyślnej informacji.Carudał się tam natychmiast po zdobyciu Dorpatu.Historia powtórzyła się z zadziwiającądokładnością.9 (20) sierpnia przystąpiono do szturmu w obecności monarchy.Na nic zdałasię rozpaczliwa obrona załogi.Rosjanie wdarli się do twierdzy, nie bacząc na poniesioneciężkie straty.Rozpoczęła się rzez.%7łołnierze zabijali każdego, kto nawinął im się pod rękę.Nie darowano nawet kobietom i dzieciom.Car udawał, że tego nie widzi.Wjechał do miastapo dwóch godzinach od chwili jego zdobycia.Swoją niesławną klęskę powetowałwielokrotnie.Dopiero wówczas wydał rozkaz powstrzymania się od grabieży, ale wśródpowszechnego zamętu, krzyków i płaczu nikt nie chciał go słuchać.Opowiadano, żedoprowadzony do ostateczności zabił jednego z własnych żołnierzy i pokazywał pózniejokrwawioną szpadę mieszkańcom Narwy, mówiąc łaskawie do niedobitków ocalałych z rzezi:- Nie bójcie się! To krew rosyjska, a nie szwedzka!16 (27) sierpnia poddała się forteczka leżąca na przeciwległym brzegu Narwy.Iwangorod.Jeszcze w 1703 r.Piotr przemyśliwał, jak obronić Petersburg przed możliwą napaściąSzwedów od strony morza.Twierdza pietropawłowska stanowiła zaporę przeciw wdarciu sięnieprzyjaciela w głąb lądu, ale samo miasto było bez przerwy narażone na ataki szwedzkie.Eskadra Nummersa wisiała nad nim jak miecz Damoklesa.Jedynym wyjściem była budowatwierdzy na wodach Zatoki Fińskiej, która to twierdza zapewniłaby skuteczną kontrolę nadwejściem w koryto rzeki.Car kilkakrotnie wyprawiał się łodzią na zatokę i wraz zinżynierami sprowadzonymi z zagranicy mierzył głębokość wody.Przedsięwzięcie nie mogłobyć zamierzone na większą skalę, gdyż Szwedzi zorientowaliby się natychmiast w planachrosyjskich i wykorzystując swoje panowanie na morzu rozpędziliby budowniczych.Dlategoteż zrezygnowano, przynajmniej na najbliższy okres, z zabudowy wyspy Kotlin.Leżała onawprawdzie w miejscu bardzo dogodnym dla przyszłych obrońców Petersburga, ale jejrozległość nie dawała nadziei na utrzymanie w rękach rosyjskich bez pomocy własnej floty. Zdecydowano więc budowę sztucznej wysepki na mieliznie w pobliżu Kotlina.Zewsządotaczało ją morze, a zdobycie wiązać się musiało z bezpośrednim szturmem z okrętów napalisadę forteczki.Nowej twierdzy dano nazwę Kronszlot.Budowano ją przez całą zimę 1703/1704 r.wykorzystując nieobecność floty szwedzkiej.Za fundament służyła wielka skrzyniadrewniana wypełniona kamieniami i osadzona na mieliznie.Za palisadą i obwałowaniempostawiono dwanaście dział.Zgromadzono także spory zapas amunicji.Jak się wkrótceokazało, Kronszlot nie tylko zablokował ujście Newy, ale również uniemożliwił Szwedomopanowanie skalistego Kotlina.W 1704 r.po Karolu Roenne nowym komendantem twierdzy pietropawłowskiej zostałpułkownik Roman Bruce.Pochodził ze starej rodziny szkockiej, która w XVII w.osiadła wRosji, i należał do kręgu bliskich współpracowników cara.1 (12) kwietnia odbyło sięuroczyste poświęcenie cerkwi pod wezwaniem Piotra i Pawła, usytuowanej wewnątrz murówtwierdzy.Wkrótce Szwedzi pokusili się o odzyskanie ujścia Newy.W połowie czerwca wpobliżu Petersburga pojawiły się oddziały dowodzone przez generała Jerzego Maydella,rozpoczynając przygotowania do szturmu na twierdzę pietropawłowską.Bruce odparł atak zapomocą artylerii.Próbowano również opanować Kronszlot, ale szwedzkie działa przenosiłyponad niewielką forteczką, zaś okręty nie mogły się do niej zbliżyć na odległość skutecznegostrzału w obawie o własne bezpieczeństwo.Piotr zresztą nie zamierzał pozostawić obrońcówbez pomocy.W stoczni ołonieckiej, w Karelii, pospiesznie budowano kilka niewielkichkilkunastodziałowych jednostek, które następnie przez Aadogę i Newę przetransportowano doZatoki Fińskiej.Naprzeciwko twierdzy pietropawłowskiej 5 (16) listopada położono kamień węgielnypod zabudowania Admiralicji.Miała służyć kilku celom jednocześnie.Na otaczających jąumocnieniach ustawiono działa, które wraz z artylerią pietropawłowską mogły całkowiciepokryć ogniem wody Newy.Rozpoczęto tu także budowę stoczni o kilku pochylniach.Tutajwreszcie miało się mieścić naczelne dowództwo przyszłej floty bałtyckiej.Położenie kamienia węgielnego stało się nową okazją do bankietu i towarzyszącegomu pijaństwa.Ta nieoficjalna część uroczystości odbywała się w austerii specjalniewzniesionej dla podobnych celów.Bruce spisywał się dzielnie.Z każdym miesiącem malałoprawdopodobieństwo odbicia Petersburga przez Szwedów.Po odparciu w lecie atakównieprzyjaciela pułkownik awansował do rangi generał-majora i został mianowanyoberkomendantem Petersburga. Rok 1705 nie zmienił sytuacji.Karol XII ogłosił, że flota szwedzka nie tylkozablokuje nowo wznoszone miasto od strony morza, ale także będzie przechwytywaćwszystkie płynące tutaj statki handlowe
[ Pobierz całość w formacie PDF ]